Mówi: | prof. dr hab. inż. Renata Mikołajczak |
Funkcja: | profesor NCBJ |
Firma: | Ośrodek Radioizotopów POLATOM w Narodowym Centrum Badań Jądrowych |
Coraz więcej zastosowań radiofarmaceutyków. Nowe odkrycia dają szanse na wyleczenie raka tarczycy i przyspieszenie diagnostyki raka prostaty
Radiofarmaceutyki są szczególną grupą leków. To związki chemiczne o cząsteczkach zawierających jeden lub więcej atomów promieniotwórczych, stosowane w diagnostyce i leczeniu schorzeń kardiologicznych, onkologicznych, endokrynologicznych czy neurologicznych. Znany na całym świecie Ośrodek Radioizotopów POLATOM należący do NCBJ ma w zakresie rozwoju radiofarmaceutyków spore osiągnięcia. Niebawem nowe znaczniki do diagnostyki raka prostaty i jego przerzutów będzie wprowadzać w fazę badań klinicznych.
– Radiofarmaceutyki są szczególną grupą leków, które mogą być stosowane zarówno w celach diagnostycznych, jak i leczniczych. W celu diagnostycznym wykorzystujemy promieniowanie, żeby zlokalizować miejsca w organizmie chorego, które zachowują się inaczej niż tkanki zdrowe. Dotyczy to procesów nowotworowych, ale także różnych innych, które się dzieją w naszych organizmach, a które możemy obserwować dzięki radiofarmaceutykom w układzie dynamicznym. Możemy patrzeć, jak szybko gromadzi się radiofarmaceutyk, jak szybko uwalnia się z obrazowanej tkanki. Jest to cenna informacja, którą lekarz wykorzysta do tego, żeby dobrze opisać zaobserwowane zmiany – wyjaśnia w rozmowie z agencją Newseria Biznes prof. dr hab. inż. Renata Mikołajczak z Ośrodka Radioizotopów POLATOM Narodowego Centrum Badań Jądrowych.
NCBJ od ponad 60 lat dzięki reaktorowi MARIA prowadzi badania i prace rozwojowe nad wykorzystaniem izotopów promieniotwórczych w medycynie. Jak zauważa prof. Mikołajczak, pole do ich zastosowania jest bardzo szerokie i stale się powiększa.
– Ważnym diagnostycznym obszarem jest kardiologia. Badania z zastosowaniem izotopów stosowane są w diagnostyce schorzeń serca w lokalizowaniu obszarów objętych zawałem, unaczynienia mięśnia sercowego, jego witalności itd. Są to bardzo istotne badania u pacjentów kardiologicznych. Innym obszarem jest neurologia, ponieważ dzięki radiofarmaceutykom możemy wizualizować funkcje mózgu i uzyskiwać dane niedostępne innymi technikami obrazowymi. Są też znane powszechnie zastosowania w endokrynologii, np. schorzeniach tarczycy – opisuje ekspertka NCBJ.
Ostatnie 20 lat to okres przełomowych odkryć nowych zastosowań radiofarmaceutyków. Pod koniec lat 90. pojawiły się terapie celowane z ich wykorzystaniem, których skuteczność wykazano w leczeniu nowotworów neuroendokrynnych. Ten obszar zastosowań jest już dobrze zbadany i opisany, ale prowadzone są kolejne badania.
– Temu służy m.in. nasz projekt realizowany przy wsparciu Agencji Badań Medycznych dotyczący właśnie wykorzystania charakterystyki fizycznej dwóch różnych radionuklidów do tego, żeby zindywidualizować dawkę preparatu podawanego pacjentom z nowotworami neuroendokrynnymi, zależnie od rozległości tego schorzenia. Tak że ciągle, mimo że terapia jest znana, poszukujemy tam nowych możliwości personalizacji leczenia i liczymy na efekty poznawcze tego projektu – wyjaśnia Renata Mikołajczak.
Jak niedawno poinformowali naukowcy z NCBJ, długoletnie badania nad radiofarmaceutykami celowanymi w pewne typy nowotworów, w tym trudny w diagnozowaniu i leczeniu rak rdzeniasty tarczycy, wreszcie przyniosły obiecujące rezultaty w fazie przedklinicznej. Daje to szansę na dalszy rozwój teranostyki nowotworów, czyli zastosowania wiodącej cząsteczki nakierowanej na cel biologiczny do diagnostyki lub terapii, zależnie od charakterystyki fizycznej przyłączonego izotopu promieniotwórczego. W ostatnim czasie perspektywicznym kierunkiem badań jest rozwój wczesnej diagnostyki i leczenia raka prostaty.
– Jest to schorzenie, które dotyka mężczyzn dosyć powszechnie. Często towarzyszą mu zmiany przerzutowe, zarówno do kości, jak i tkanek miękkich. Radiofarmaceutyki nowej generacji służą zarówno bardzo wnikliwej diagnostyce, lokalizacji schorzenia i jego przerzutów, jak również w niektórych wskazaniach w leczeniu raka prostaty – tłumaczy pełnomocniczka dyrektora ds. naukowych Ośrodka Izotopów POLATOM. – Tutaj również mamy osiągnięcia: nowe znaczniki, które będziemy wprowadzać do fazy badań klinicznych. To również dedykowane izotopy do diagnostyki i leczenia, jak np. lutet-177, itr-90 czy ostatnio emitery promieniowania alfa, takie jak aktyn-225, budzące duże zainteresowanie.
POLATOM jest głównym polskim producentem radiofarmaceutyków i preparatów promieniotwórczych dla nauki i przemysłu. Jego produkty eksportowane są do ponad 70 krajów na świecie.
Czytaj także
- 2024-04-11: Katarzyna Cichopek i Maciej Kurzajewski: Regularne badania profilaktyczne stawiamy sobie za punkt honoru. Chcemy być zdrowi i aktywni
- 2024-04-15: Bioinformatyczne narzędzia ułatwiają diagnostykę opartą na danych genetycznych. W Polsce dostęp do niej wciąż jest niewystarczający
- 2024-04-10: Badania kliniczne są często jedyną szansą na dostęp do innowacyjnego leczenia. Polska notuje dynamiczny wzrost liczby ich rejestracji
- 2024-04-11: Wibracje mogą pomóc w leczeniu fobii społecznej. Brytyjscy naukowcy zbadali skuteczność ich stosowania w stresujących sytuacjach
- 2024-03-11: Nowotwory kobiece nie stanowią wyroku. Metody ich leczenia są coraz nowocześniejsze i refundowane także w szpitalach prywatnych
- 2024-03-13: Sterowany światłem rozrusznik pomoże pacjentom z niewydolnością serca. Urządzenie jest ultralekkie i biodegradowalne
- 2024-03-06: Pacjenci i lekarze apelują o Narodowy Plan dla Chorób Rzadkich. Aktualizacja strategii ma być gotowa w II kwartale
- 2024-03-05: Uzależnienie od ekranów i gier dotyczy nawet małych dzieci. Profilaktyka potrzebna jest już od najmłodszych lat
- 2024-03-15: Mikroroboty stają się coraz doskonalsze. Biomimetyczne urządzenia mogą w przyszłości zastąpić owady zapylające
- 2023-12-18: Polska chemia na światowym poziomie. Kreowane przez nią innowacje są niezbędne dla przemysłu
Kalendarium
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii
Jedynka Newserii
Bankowość
Ponad 70 proc. budynków w Polsce wymaga gruntownej modernizacji. 1 mln zł trafi na granty na innowacje w tym obszarze
Ograniczenie zużycia energii w budynkach to jeden z najbardziej efektywnych ekonomicznie sposobów redukcji emisji dwutlenku węgla. Tymczasem w Unii Europejskiej zdecydowana większość budynków mieszkalnych wymaga poprawy efektywności energetycznej. Innowacji, które mają w tym pomóc, poszukuje ING Bank Śląski w piątej edycji swojego Programu Grantowego dla start-upów i młodych naukowców. Najlepsi mogą liczyć na zastrzyk finansowania z przeznaczeniem na rozwój i komercjalizację swojego pomysłu. Budżet Programu Grantowego ING to 1 mln zł w każdej edycji.
Infrastruktura
Branża infrastrukturalna szykuje się na inwestycyjny boom. Projektanci i inżynierowie wskazują na szereg wyzwań w kolejnych latach
W kolejnych latach w polskiej gospodarce ma być odczuwalne przyspieszenie realizacji inwestycji infrastrukturalnych. Ma to związek z finansową perspektywą unijną na lata 2021–2027 i odblokowaniem środków z KPO. To inwestycje planowane na dziesiątki albo nawet na setki lat, a w dyskusji dotyczącej takich projektów często pomijana jest rola projektantów i inżynierów. Przedstawiciele tych zawodów wskazują na szereg wyzwań, które będą rzutować na planowanie i realizowanie wielkich projektów infrastrukturalnych. Do najważniejszych zaliczają się m.in. relacje z zamawiającymi, coraz mniejsza dostępność kadr, konieczność inwestowania w nowe, cyfrowe technologie oraz unijne regulacje dotyczące zrównoważonego rozwoju w branży budowlanej.
Konsument
Techniki genomowe mogą zrewolucjonizować europejskie rolnictwo i uodpornić je na zmiany klimatu. UE pracuje nad nowymi ramami prawnymi
Techniki genomowe (NTG) pozwalają uzyskiwać rośliny o większej odporności na susze i choroby, a ich hodowla wymaga mniej nawozów i pestycydów. Komisja Europejska wskazuje, że NTG to innowacja, która może m.in. zwiększyć odporność systemu żywnościowego na zmiany klimatu. W tej chwili wszystkie rośliny uzyskane w ten sposób podlegają tym samym, mocno wyśrubowanym zasadom, co GMO. Dlatego w ub.r. KE zaproponowała nowe rozporządzenie dotyczące roślin uzyskiwanych za pomocą technik genomowych. W lutym br. przychylił się do niego Parlament UE, co otworzyło drogę do rozpoczęcia negocjacji z rządami państw UE w Radzie. Wątpliwości wielu państw członkowskich, również Polski, budzi kwestia patentów NGT pozostających w rękach globalnych koncernów, które mogłyby zaszkodzić pozycji europejskich hodowców.
Partner serwisu
Szkolenia
Akademia Newserii
Akademia Newserii to projekt, w ramach którego najlepsi polscy dziennikarze biznesowi, giełdowi oraz lifestylowi, a także szkoleniowcy z wieloletnim doświadczeniem dzielą się swoją wiedzą nt. pracy z mediami.