Gdzie leży serce Adriatyku?
Poszukiwania nie będą łatwe, ponieważ wysp w Chorwacji jest ponad 1000. George Bernard Shaw, który odwiedził ten rejon Adriatyku w 1929 roku najbardziej zachwycił się jednym archipelagiem, o którym napisał: ”W ostatnim dniu stworzenia, Bóg pragnął ukoronować swoją pracę, dlatego z łez, gwiazd i oddechu stworzył Kornati”…
Nic dziwnego, że poszukiwania serca Adriatyku zaprowadzą nas nieopodal, do archipelagu zadarskiego, na otoczoną krystalicznie błękitnym morzem wyspę. Mowa bowiem o Galešnjaku, wysepce w kształcie serca, leżącej w Kanale Pašmańskim. Pojawiła się po raz pierwszy na mapach 200 lat temu i została opisana przez kartografów napoleońskich.
Jednak swoją światową sławę zawdzięcza przede wszystkim „Google Earth”, które w 2008 roku umieściło ją na liście zjawisk przyrodniczych Republiki Chorwacji, tym samym czyniąc ją jedną z najbardziej znanych wysp w archipelagu zadarskim.
Wysepka ma jedynie 0,132 m² powierzchni. O jej popularności świadczy fakt, że magazyn Forbes umieścił ją na liście najbardziej romantycznych miejsc na Walentynki.
Obecnie Galešnjak jest niezamieszkany i króluje na nim tylko nietknięta przyroda. Jednak w połowie czerwca 2019 roku odkryto znaleziska świadczące o tym, że kiedyś zamieszkiwali go ludzie. Według badań przeprowadzonych przez Uniwersytet w Zadarze istnieją dowody, że wyspa była zamieszkana już ponad 7000 lat temu. Galešnjak i pobliską wyspę Ričul łączyła kamienna konstrukcja, która umożliwiała swobodną komunikację między wyspami. Sama konstrukcja jest uważana za niezwykły projekt budowlany z przeszłości. Odkrycie potwierdziło również, że jest to najstarsza podwodna konstrukcja w tej części Adriatyku. Warto zauważyć, że budowę bardzo złożonego projektu budowlanego w tym czasie datuje się na około 6100 i 5400 p.n.e.
Jednak jedno serce w Chorwacji to za mało. Natura obdarzyła ten mały kraj kilkoma wysepkami właśnie w kształcie serca i wszystkie z nich znajdują się w okolicy Zadaru. Są to wysepki: Rončić, Mrtonjak i Lisac.
W poszukiwaniu innych intrygujących kształtem wysp przenieśmy się do Parku Narodowego Brijuni. Tam znajduje się wysepka Gaz, które zajmuje 6,28 ha powierzchni i posiada 1,13 km linii brzegowej. Widziana z lotu ptaka ma kształt ryby i to właśnie ten kształt Park Narodowy wykorzystał w swoim logotypie. Na wyspie znajdują się pozostałości większego budynku ze zbiornikiem na wodę otoczonego pozostałościami suchego kamiennego muru (suhozid) o wymiarach 80x70 m i wysokości 4 m.
Warto dodać, że sztuka budowania suchego muru została wpisana w 2018 roku na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości UNESCO. Polega ona na układaniu murów z kamienia bez użycia zaprawy ani innych spoiw, poza czasami suchą ziemią. Tego typu konstrukcje w Chorwacji zapobiegały tworzeniu osuwisk, a także stanowiły granice parceli i chroniły rośliny przed silnym wiatrem, zwanym bura.
Ponad 23 km suhozidu zdobi małą wysepkę Baljenac, znajdującą się w regonie Szybenika. Dzięki tej wspaniałej zabudowie, patrząc z lotu ptaka, wysepka przypomina gigantyczny odcisk palca z wyraźnie widocznymi liniami papilarnymi.
Podróżując po Chorwacji, żeglując pomiędzy wyspami z pewnością odkryjemy wiele innych fenomenów przyrody, którymi natura obdarzyła ten kraj.
Foto główne: Wyspa Galešnjak, fot. Boris Kačan / CNTB
Zdjecie 1: Wyspa Gaz, fot. Renco Kosinožić / CNTB
Zdjecie 2: Wyspa Rončić, fot. Boris Kačan / CNTB
Zdjecie 3: Wyspa Baljenac, fot. Boris Kačan / CNTB
Nowy najemca w Magnolia Park. Jego oferta spodoba się aktywnym klientom
Spokojny wypoczynek w najpiękniejszych miastach sieci Cittaslow w Türkiye
Inteligentna turystyka, czyli jak nowe technologie zmieniają podróże
Kalendarium
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii
Jedynka Newserii
Nie żyje Bogumiła Wander
Bogumiła Wander: Bardzo tęsknię za telewizją, oglądam bez przerwy. Żałuję, że tak wcześnie odeszłam z pracy
Media
Cezary Pazura: Zbliża się premiera serialu „Teściowie 2”. Już niedługo zaczynamy kręcić trzecią serię
Aktor już teraz zachęca do oglądania perypetii Nagórskich i Ledwoniów w kolejnej odsłonie serialu „Teściowie”, która jesienią pojawi się na antenie Polsatu. Zaznacza też, że jego bohater Zenon będzie się zmagał z nie lada dylematami. Produkcja cieszy się dużą popularnością wśród widzów, bo w krzywym zwierciadle pokazuje współczesne obyczaje i stare jak świat konflikty pokoleniowe. Cezary Pazura zdradza też, że już rozpoczęły się prace nad trzecią serią.
Ochrona środowiska
Miasta walczą z upałami. Jedną ze skutecznych metod jest malowanie dachów budynków na biało
Pomalowanie dachów budynków na biało lub pokrycie ich odblaskową powłoką może się przyczynić do schłodzenia temperatury w dużych, gęsto zaludnionych miastach o ponad 1°C. Białe dachy są pod tym względem skuteczniejsze nawet niż pokryte roślinnością zielone dachy czy panele słoneczne – pokazało badanie przeprowadzone w Londynie przez naukowców z UCL. – Pomalowanie dachu na biało jest bardzo tanie i proste, nie trzeba niczego zmieniać w strukturze budynku – wskazuje główny autor badania, dr Oscar Brousse z UCL Bartlett School Environment, Energy & Resources.
Problemy społeczne
Rządowy program refundacji in vitro może poprawić statystyki dzietności. W Polsce spadek liczby urodzeń sukcesywnie się pogłębia
W 2023 roku urodziło się 272 tys. dzieci – o 33 tys. mniej niż jeszcze rok wcześniej i zarazem najmniej od końca II wojny światowej. Wskaźnik dzietności plasuje się dużo poniżej wartości, która gwarantuje zastępowalność pokoleń, a przyrost naturalny już od lat pozostaje ujemny. W poprawie tych statystyk może pomóc działający od czerwca br. rządowy program refundacji in vitro. – Z doświadczeń międzynarodowych wiemy, że takie programy pozytywnie wpływają na dzietność i zwiększają ją w sposób znaczny – mówi Michał Modro, radca prawny zajmujący się obszarem zdrowia. Jak wskazuje, oprócz refundacji samej procedury potrzebna jest też jednak szersza edukacja społeczeństwa, bo w Polsce stygmatyzacja par, które zdecydowały się na in vitro oraz dzieci poczętych tą metodą, wciąż jest dość częstym problemem.
|
|
|