Gdzie leży serce Adriatyku?

Poszukiwania nie będą łatwe, ponieważ wysp w Chorwacji jest ponad 1000. George Bernard Shaw,  który odwiedził ten rejon Adriatyku w 1929 roku najbardziej zachwycił się jednym archipelagiem, o którym napisał: ”W ostatnim dniu stworzenia, Bóg pragnął ukoronować swoją pracę, dlatego z łez, gwiazd i oddechu stworzył Kornati”… 

Nic dziwnego, że poszukiwania serca Adriatyku zaprowadzą nas nieopodal, do archipelagu zadarskiego, na otoczoną krystalicznie błękitnym morzem wyspę. Mowa bowiem o Galešnjaku, wysepce w kształcie serca, leżącej w Kanale Pašmańskim. Pojawiła się po raz pierwszy na mapach 200 lat temu i została opisana przez kartografów napoleońskich.

Jednak swoją światową sławę zawdzięcza przede wszystkim „Google Earth”, które w 2008 roku umieściło ją na liście zjawisk przyrodniczych Republiki Chorwacji, tym samym czyniąc ją jedną z najbardziej znanych wysp w archipelagu zadarskim.

Wysepka ma jedynie 0,132 m² powierzchni. O jej popularności świadczy fakt, że magazyn Forbes umieścił ją na liście najbardziej romantycznych miejsc na Walentynki.

Obecnie Galešnjak jest niezamieszkany i króluje na nim tylko nietknięta przyroda. Jednak w połowie czerwca 2019 roku odkryto znaleziska świadczące o tym, że kiedyś zamieszkiwali go ludzie.  Według badań przeprowadzonych przez Uniwersytet w Zadarze istnieją dowody, że wyspa była zamieszkana już ponad 7000 lat temu. Galešnjak i pobliską wyspę Ričul łączyła kamienna konstrukcja, która umożliwiała swobodną komunikację między wyspami. Sama konstrukcja jest uważana za niezwykły projekt budowlany z przeszłości. Odkrycie potwierdziło również, że jest to najstarsza podwodna konstrukcja w tej części Adriatyku. Warto zauważyć, że budowę bardzo złożonego projektu budowlanego w tym czasie datuje się na około 6100 i 5400 p.n.e.

Jednak jedno serce w Chorwacji to za mało. Natura obdarzyła ten mały kraj kilkoma wysepkami właśnie w kształcie serca i wszystkie z nich znajdują się w okolicy Zadaru. Są to wysepki: Rončić, Mrtonjak i Lisac.

W poszukiwaniu innych intrygujących kształtem wysp przenieśmy się do Parku Narodowego Brijuni. Tam znajduje się wysepka Gaz, które zajmuje 6,28 ha powierzchni i posiada 1,13 km linii brzegowej. Widziana z lotu ptaka ma kształt ryby i to właśnie ten kształt Park Narodowy wykorzystał w swoim logotypie. Na wyspie znajdują się pozostałości większego budynku ze zbiornikiem na wodę otoczonego pozostałościami suchego kamiennego muru (suhozid) o wymiarach 80x70 m i wysokości 4 m.

Warto dodać, że sztuka budowania suchego muru została wpisana w 2018 roku na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości UNESCO. Polega ona na układaniu murów z kamienia bez użycia zaprawy ani innych spoiw, poza czasami suchą ziemią. Tego typu konstrukcje w Chorwacji zapobiegały tworzeniu osuwisk, a także stanowiły granice parceli i chroniły rośliny przed silnym wiatrem, zwanym bura.

Ponad 23 km suhozidu zdobi małą wysepkę Baljenac, znajdującą się w regonie Szybenika. Dzięki tej wspaniałej zabudowie, patrząc z lotu ptaka, wysepka przypomina gigantyczny odcisk palca z wyraźnie widocznymi liniami papilarnymi. 

Podróżując po Chorwacji, żeglując pomiędzy wyspami z pewnością odkryjemy wiele innych fenomenów przyrody, którymi natura obdarzyła ten kraj.

Foto główne: Wyspa Galešnjak, fot. Boris Kačan / CNTB

Zdjecie 1: Wyspa Gaz, fot. Renco Kosinožić / CNTB

Zdjecie 2: Wyspa Rončić, fot. Boris Kačan / CNTB

Zdjecie 3: Wyspa Baljenac, fot. Boris Kačan / CNTB