Gdzie leży serce Adriatyku?
Poszukiwania nie będą łatwe, ponieważ wysp w Chorwacji jest ponad 1000. George Bernard Shaw, który odwiedził ten rejon Adriatyku w 1929 roku najbardziej zachwycił się jednym archipelagiem, o którym napisał: ”W ostatnim dniu stworzenia, Bóg pragnął ukoronować swoją pracę, dlatego z łez, gwiazd i oddechu stworzył Kornati”…
Nic dziwnego, że poszukiwania serca Adriatyku zaprowadzą nas nieopodal, do archipelagu zadarskiego, na otoczoną krystalicznie błękitnym morzem wyspę. Mowa bowiem o Galešnjaku, wysepce w kształcie serca, leżącej w Kanale Pašmańskim. Pojawiła się po raz pierwszy na mapach 200 lat temu i została opisana przez kartografów napoleońskich.
Jednak swoją światową sławę zawdzięcza przede wszystkim „Google Earth”, które w 2008 roku umieściło ją na liście zjawisk przyrodniczych Republiki Chorwacji, tym samym czyniąc ją jedną z najbardziej znanych wysp w archipelagu zadarskim.
Wysepka ma jedynie 0,132 m² powierzchni. O jej popularności świadczy fakt, że magazyn Forbes umieścił ją na liście najbardziej romantycznych miejsc na Walentynki.
Obecnie Galešnjak jest niezamieszkany i króluje na nim tylko nietknięta przyroda. Jednak w połowie czerwca 2019 roku odkryto znaleziska świadczące o tym, że kiedyś zamieszkiwali go ludzie. Według badań przeprowadzonych przez Uniwersytet w Zadarze istnieją dowody, że wyspa była zamieszkana już ponad 7000 lat temu. Galešnjak i pobliską wyspę Ričul łączyła kamienna konstrukcja, która umożliwiała swobodną komunikację między wyspami. Sama konstrukcja jest uważana za niezwykły projekt budowlany z przeszłości. Odkrycie potwierdziło również, że jest to najstarsza podwodna konstrukcja w tej części Adriatyku. Warto zauważyć, że budowę bardzo złożonego projektu budowlanego w tym czasie datuje się na około 6100 i 5400 p.n.e.
Jednak jedno serce w Chorwacji to za mało. Natura obdarzyła ten mały kraj kilkoma wysepkami właśnie w kształcie serca i wszystkie z nich znajdują się w okolicy Zadaru. Są to wysepki: Rončić, Mrtonjak i Lisac.
W poszukiwaniu innych intrygujących kształtem wysp przenieśmy się do Parku Narodowego Brijuni. Tam znajduje się wysepka Gaz, które zajmuje 6,28 ha powierzchni i posiada 1,13 km linii brzegowej. Widziana z lotu ptaka ma kształt ryby i to właśnie ten kształt Park Narodowy wykorzystał w swoim logotypie. Na wyspie znajdują się pozostałości większego budynku ze zbiornikiem na wodę otoczonego pozostałościami suchego kamiennego muru (suhozid) o wymiarach 80x70 m i wysokości 4 m.
Warto dodać, że sztuka budowania suchego muru została wpisana w 2018 roku na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości UNESCO. Polega ona na układaniu murów z kamienia bez użycia zaprawy ani innych spoiw, poza czasami suchą ziemią. Tego typu konstrukcje w Chorwacji zapobiegały tworzeniu osuwisk, a także stanowiły granice parceli i chroniły rośliny przed silnym wiatrem, zwanym bura.
Ponad 23 km suhozidu zdobi małą wysepkę Baljenac, znajdującą się w regonie Szybenika. Dzięki tej wspaniałej zabudowie, patrząc z lotu ptaka, wysepka przypomina gigantyczny odcisk palca z wyraźnie widocznymi liniami papilarnymi.
Podróżując po Chorwacji, żeglując pomiędzy wyspami z pewnością odkryjemy wiele innych fenomenów przyrody, którymi natura obdarzyła ten kraj.
Foto główne: Wyspa Galešnjak, fot. Boris Kačan / CNTB
Zdjecie 1: Wyspa Gaz, fot. Renco Kosinožić / CNTB
Zdjecie 2: Wyspa Rončić, fot. Boris Kačan / CNTB
Zdjecie 3: Wyspa Baljenac, fot. Boris Kačan / CNTB

Smart travel w 5 krokach. Jak wypocząć i nie przepłacić?

Polacy rezerwują wczasy na ostatnią chwilę

Linie lotnicze Corendon Airlines świętowały 20. lecie działalności podczas spektakularnej Gali w Antalya Cosmos Theatre
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii

Jedynka Newserii

Gwiazdy

Anna Czartoryska-Niemczycka: Mój tata czytał mi książki. Teraz nagrania z jego głosem są najpiękniejszą pamiątką po nim
Wspólne czytanie wzmacnia więzi rodzinne, rozwija u dzieci wyobraźnię, poszerza zasób słownictwa, kształtuje gust literacki i zachęca do kreatywnego spędzania czasu wolnego – uważa Anna Czartoryska-Niemczycka. Aktorka czerpie z tradycji, którą w jej domu rodzinnym szczególnie pielęgnował jej tata. Teraz ona również promuje czytelnictwo i zachęca do tego, by sięganie po lektury stało się codziennym rytuałem.
Transport
Rośnie skala agresji na polskich drogach. Problemem jest nie tylko nadmierna prędkość, ale też jazda na zderzaku

Za kilka dni zaczynają się wakacje, czyli statystycznie najniebezpieczniejszy czas na drogach. Wśród głównych przyczyn takich zdarzeń na prostych odcinkach drogi są nadmierna prędkość i jazda na zderzaku. Zarządca autostrady A4 Katowice–Kraków w ramach kampanii „Nie zderzakuj. Posłuchaj. Jedź bezpiecznie” zwraca uwagę na zjawisko agresji na polskich drogach i przypomina, że bezpieczeństwo zaczyna się od osobistych decyzji kierowcy.
Muzyka
Alicja Węgorzewska: Czuję się ambasadorką polskiej kultury. Czasami dokonuję niepopularnych wyborów, ale moje pomysły są bardzo odkrywcze

Dyrektor Warszawskiej Opery Kameralnej została uhonorowana prestiżową nagrodą ShEO Awards 2025 w kategorii „Ambasadorka polskiej kultury” i jak podkreśla, w stu procentach na nią zasłużyła. Przyznawane przez tygodnik „Wprost” wyróżnienie trafia bowiem do kobiet, które zmieniają świat, a Alicja Węgorzewska czyni to od lat, nadając polskiej kulturze operowej zupełnie nowy wymiar. Tym razem szczególne uznanie otrzymała za stworzenie i rozwijanie Festiwalu Mozart Junior. W tym roku odbywa się już jego szósta edycja.