Samoleczenie może pomóc odciążyć europejskie systemy opieki zdrowotnej – raport

Jak samoleczenie może pomóc odciążyć europejskie systemy opieki zdrowotnej – nowy raport Haleon

• Niedobór lekarzy i pielęgniarek wzrasta w całej Europie, co znacząco utrudnia funkcjonowanie opieki zdrowotnej.
• Europejczycy radzą sobie z 1,2 miliarda przypadków łagodnych dolegliwości w ramach samodzielnego dbania o własne zdrowie. W innym wypadku potrzebowalibyśmy dodatkowo wsparcia 120 tysięcy lekarzy[1].

10 marca br. - Samoleczenie pozostaje niedostatecznie wykorzystaną siłą w europejskich systemach opieki zdrowotnej, która może przynieść wiele korzyści zarówno zdrowotnych, jak i ekonomicznych, jeśli zostanie upowszechniona i wcielona w życie – tak wynika z badań przedstawionych w raporcie ”Redefining the role of self-care in Europe”. Raport został przygotowany z inicjatywy firmy Haleon – światowego lidera w dziedzinie ogólnodostępnych produktów leczniczych, a badania zostały przeprowadzone przez firmę Vintura, która specjalizuje się w tematach z zakresu opieki zdrowotnej.

9 marca br. w Parlamencie Europejskim w Brukseli odbyły się obrady okrągłego stołu poświęcone wynikom tych badań. Gospodarzem spotkania był poseł Parlamentu Europejskiego Stelios Kympouropoulos (Europejska Partia Ludowa, Grecja), a wśród ekspertów uczestniczących w spotkaniu znaleźli się: Kristine Sorensen, dyrektor Global Health Literacy Academy, Ema Paulino, prezes portugalskiego Krajowego Stowarzyszenia Farmaceutów (ANF), prof. Lieven Annemans, profesor ekonomiki zdrowia Uniwersytetu w Ghent oraz profesor Stephan Van den Broucke, Psychological Sciences Research Institute, Université Catholique de Louvain w Belgii.

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), samoleczenie można zdefiniować jako: "zdolność jednostek, rodzin i społeczności do dbania o zdrowie, zapobiegania chorobom, utrzymywania dobrego stanu zdrowia i radzenia sobie z chorobami oraz niepełnosprawnością z pomocą pracowników opieki zdrowotnej lub bez ich wsparcia".

Aktualne wyzwania w ochronie zdrowia:

• Do 2050 r. 30 proc. populacji europejskiej będzie w grupie wiekowej 65+[2].
• 37 proc. osób 65+ będzie cierpieć na co najmniej dwie choroby przewlekłe[3].
• W Europie obecnie brakuje 50 tysięcy lekarzy[4].
• Drożejące terapie zdrowotne.
• Systemy ochrony zdrowia mierzą się ze skutkami pandemii COVID-19.

Skuteczną i efektywną kosztowo odpowiedzią na wiele powyższych wyzwań jest propagowanie indywidualnego podejścia do zdrowia, w tym nacisk na dostęp do farmaceutów i kompleksową edukację pacjentów w zakresie samoleczenia i profilaktyki zdrowotnej.

Filippo Lanzi, prezes EMEA & LatAm w Haleon, powiedział: „Rozpowszechnienie koncepcji samoleczenia wiąże się z wyzwaniami, takimi jak niski poziom wiedzy o zdrowiu w Europie. 80 proc. Europejczyków uznaje, że są odpowiedzialni za dbanie o własne zdrowie i jest gotowych o nie dbać, ale jedynie 20 proc. czuje się wystarczająco pewnie, by to robić[5]. W Haleon wierzymy, że farmaceuci to właśnie ta grupa zawodowa, która może rozpowszechniać zalety samoleczenia w lokalnych społecznościach, ponieważ już dziś pełni ważną rolę w obszarze dbania o zdrowie i dobre samopoczucie”.

Ema Paulino, prezes portugalskiego Krajowego Stowarzyszenia Farmaceutów i współautorka raportu, powiedziała: „Farmaceuci to kluczowi przedstawiciele zawodów medycznych, do których pacjenci mają łatwy dostęp i do których mogą się zwracać w kwestiach związanych z własnym zdrowiem i zdrowiem najbliższych. Obecnie jedynie 3 proc. europejskich nakładów na zdrowie publiczne przeznacza się na profilaktykę[6]. Musimy za wszelką cenę dążyć do zmiany tego stanu rzeczy. Promowanie samoleczenia oznacza wygraną wszystkich stron i obejmuje wyposażanie ludzi w odpowiednie narzędzia, aby samodzielnie dbali o swoje zdrowie i dobre samopoczucie. Oznacza to lepszą alokację zasobów w ochronie zdrowia”.

Justyna Ciępka, dyrektor zarządzająca Haleon w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, dodała: „Ambicją Haleon jest to, aby ludzie cieszyli się jak najlepszym zdrowiem każdego dnia. W osiągnięciu tego celu wspierają nas nasze produkty. W Polsce do tych najbardziej rozpoznawalnych i cieszących się zaufaniem należą Voltaren, Sensodyne, Theraflu, Centrum, Otrivin, Corega czy Rutinoscorbin. W codziennej trosce o zdrowie szczególną rolę pełnią dla nas profilaktyka i samoleczenie. Prowadzone w Polsce analizy wskazują, że już dziś większość Polaków leczy się samodzielnie. Dlatego Haleon wspiera świadome, odpowiedzialne, nastawione na pogłębianie edukacji i dobrze komunikowane samoleczenie, rozumiane w szeroki sposób jako profilaktyka, samodiagnostyka czy po prostu codzienne dbanie o zdrowie”.

10 kroków do realizacji wspólnej wizji samoleczenia

Raport na temat samoleczenia jest wynikiem głębokich dyskusji przeprowadzonych w szerokim gronie ekspertów z dziedziny zdrowia. Zawiera dziesięć zaleceń, dzięki którym można pokonać wspomniane wcześniej bariery i umożliwić ludziom skuteczne samoleczenie. Do zaleceń tych należy:

1. Edukacja na temat samoleczenia na wczesnym etapie życia.

2. Uproszczenie ulotek dołączanych do leków bez recepty (OTC) oraz zwiększenie dostępu do ich wersji elektronicznej.

3. Stworzenie narzędzia, które pomagałoby weryfikować informacje zdrowotne dostępne online.

4. Gromadzenie rzetelnych danych dotyczących skuteczności produktów czy terapii.

5. Rozwijanie innowacyjnych programów finasowania, dzięki którym samoleczenie będzie dostępne dla wszystkich.

6. Budowanie struktur finansowych wspierających farmaceutów w świadczeniu konsultacji medycznych.

7. Uwzględnianie samoleczenia i profilaktyki w programie kształcenia personelu medycznego.

8. Stworzenie struktur i narzędzi wspomagających wymianę danych z zakresu samoleczenia.

9. Zbudowanie platform współpracy między przedstawicielami różnych zawodów medycznych.

10. Rozwój regulacji wspierających samoleczenie.

W ramach projektu powstała wspólna wizja tego, jak stawić czoła wyzwaniom, przed którymi stoją europejskie systemy ochrony zdrowia, koncentrując się na: profilaktyce, zdrowym stylu życia i zarządzaniu zdrowiem.

Wśród trzech priorytetów znalazły się:

• Wzrost roli farmaceutów.
• Edukacja zdrowotna.
• Powszechny dostęp do samoleczenia.

Farmaceuci najważniejsi dla opieki zdrowotnej i promocji świadomego, bezpiecznego samoleczenia

Apteki już teraz pełnią bardzo ważną rolę. Farmaceuci cieszą się zaufaniem lokalnych społeczności i dlatego należy rozszerzyć ich ekspercką rolę, by odciążyć innych pracowników systemu opieki zdrowotnej.

Edukacja prozdrowotna na najwyższym poziomie

Posiadanie odpowiednich umiejętności i wiedzy pozwala oddzielać fakty od błędnych informacji, zwracać się do odpowiednich przedstawicieli zawodów medycznych, a następnie postępować zgodnie z uzyskaną poradą. Przekłada się to np. na skuteczniejsze i szybsze radzenie sobie z pierwszymi objawami przeziębienia, zmierzające do złagodzenia czy wyleczenia problemu i powrotu do zdrowia, a nie rozwoju infekcji.

Siła powszechnego dostępu

Dzięki lepszemu dostępowi do wiarygodnych informacji na temat samoleczenia, ludzie mogą dokonywać lepszych wyborów dotyczących własnego zdrowia. Przedstawianie wiarygodnych dowodów na to, co jest skutecznie i pokazywanie, co jest wyraźne oznaczone i certyfikowane naukowo, może pomóc w podjęciu dobrej decyzji.

Justyna Ciępka, dyrektor zarządzająca Haleon w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, dodała: „Ze względu na czynniki demograficzne: starzejące się społeczeństwo i braki kadrowe, waga i znaczenie samoleczenia w systemie ochrony zdrowia będzie systematycznie rosła. Podobnie jak rola aptek, gdyż to właśnie tam otrzymamy dodatkowe wsparcie – fachową i rzetelną konsultację specjalistyczną z farmaceutą.”

Dane statystyczne

• Europejczycy radzą sobie z 1,2 miliarda przypadków łagodnych dolegliwości w ramach samodzielnego dbania o własne zdrowie. W innym wypadku potrzebowalibyśmy dodatkowo wsparcia 120 tysięcy lekarzy[7].
• 46 proc. populacji europejskiej nie ma odpowiedniej wiedzy na temat zdrowia[8].
• Dzięki odpowiednim działaniom profilaktycznym można uniknąć co najmniej 80 proc. przypadków chorób serca, udarów i cukrzycy oraz 40 proc. nowotworów[9].
• 70 proc. europejskich nakładów na opiekę zdrowotną przeznacza się na leczenie i opiekę długookresową związaną z chorobami, którym można w dużej mierze zapobiegać[10].
• Na profilaktykę przeznacza się w Europie średnio 3 proc. nakładów na ochronę zdrowia[11].

[1] https://aesgp.eu/content/uploads/2022/01/AESGP-Summary-Report-Self-Care-in-Europe-Economic-and-Social-Impact-on-Individuals-and-Society.pdf

[2] https://ec.europa.eu/eurostat/documents/3217494/11478057/KS-02-20-655-EN-N.pdf/9b09606c-d4e8-4c33-63d2-

3b20d5c19c91; https://www.oecd-ilibrary.org/sites/f44c34f1-en/index.html?itemId=/content/component/f44c34f1-en#:~:text=Based%20

on%20the%20latest%20wave,versus%2032%25%20on%20average).

[3] https://www.oecd-ilibrary.org/sites/f44c34f1-en/index.html?itemId=/content/component/f44c34f1-en#:~:text=Based%20 on%20the%20latest%20wave,versus%2032%25%20on%20average)

[4] Analiza EPSU to potwierdza: Europa zmaga się z dotkliwym niedoborem fachowego personelu medycznego | EPSU

[5] The EPOSSI Barometer: Consumer Perceptions of self-care in Europe. EPPOSI, 2013. Ostatni dostęp: 10 listopada 2020 r. Dokument dostępny pod adresem: https://epposi.org/wp-content/uploads/2015/07/EPPOSI-Self-Care-Barometer-Report-2013-EN.pdf

[6] https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/-/ddn-20210118-1#:~:text=3%25%20of%20healthcare%20expenditure%20spent%20on%20preventive%20care%20%2D%20Products%20Eurostat%20News,-Back%203%25%20of&text=In%20these%20times%20of%20COVID,diseases%2C%20their%20consequences%20and%20complications.

[7] https://aesgp.eu/content/uploads/2022/01/AESGP-Summary-Report-Self-Care-in-Europe-Economic-and-Social-Impact-on-Individuals-and-Society.pdf

[8] https://m-pohl.net/sites/m-pohl.net/files/inline-files/HLS19_International%20Report%20%28002%29_0.pdf

[9] https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0007/350278/Fact-sheet-SDG-NCD-FINAL-25-10-17.pdf

[10] https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Healthcare_expenditure_statistics#Healthcare_expenditure

[11] https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/-/ddn-20210118-1#:~:text=3%25%20of%20healthcare%20expenditure%20spent%20on%20preventive%20care%20%2D%20Products%20Eurostat%20News,-Back%203%25%20of&text=In%20these%20times%20of%20COVID,diseases%2C%20their%20consequences%20and%20complications.