Przed świętami warto inaczej spojrzeć na cholesterol
Święta to wyjątkowy czas, gdy na naszych stołach królują tradycyjne potrawy, wśród których jajka zajmują honorowe miejsce. Wiele osób, zwłaszcza z zaburzeniami lipidowymi, obawia się, że spożywanie jajek w nadmiarze może przyczynić się do podwyższenia poziomu cholesterolu, a w konsekwencji - do problemów zdrowotnych. Czy jednak rzeczywiście powinniśmy ograniczać ich spożycie, nawet podczas świąt? Aby odpowiedzieć na to pytanie, warto zrozumieć, skąd tak naprawdę bierze się cholesterol i jakie czynniki wpływają na jego poziom w naszym organizmie. Opowiada o tym Paulina Gołębiowska, dietetyk kliniczny i specjalistka ds. nutrigenomiki z firmy IMAGENE.ME.
Cholesterol jest substancją tłuszczową, niezbędną do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Bierze udział w produkcji hormonów, witaminy D oraz kwasów żółciowych, które są kluczowe dla trawienia tłuszczów. Ciekawostką jest, że od 60% do 80% cholesterolu w naszym organizmie pochodzi z wewnętrznej syntezy, przede wszystkim w wątrobie, a także w mniejszym stopniu w jelitach, nadnerczach i gonadach, a jedynie 20% do 40% dostarczamy z pożywieniem. W związku z tym, dieta bogata w cholesterol, czyli uwzględniająca jajka, mięso czy tłuszcz mleczny, nie musi mieć bezpośredniego, znaczącego wpływu na wzrost poziomu cholesterolu we krwi. Warto podkreślić, że w Polsce ten problem dotyka ponad 50% osób.
Predyspozycje do wyższego cholesterolu możesz mieć w genach?
Potocznie dzielimy cholesterol na "dobry" (HDL) i "zły" (LDL), próbując ukazać w ten sposób ich różne role w organizmie i wpływ na zdrowie serca. Dbanie o wysoki poziom HDL jest kluczowe, ponieważ pomaga on w oczyszczaniu krwiobiegu z LDL, zmniejszając ryzyko rozwoju chorób serca i miażdżycy.
Przyczyną zbyt nieprawidłowego poziomu “złego” cholesterolu często są czynniki genetyczne. Niektóre warianty genów APOB czy LDLR zwiększają ryzyko wystąpienia hipercholesterolemii o podłożu genetycznym. Warto więc pamiętać, że nawet przy ścisłej diecie, genetyka może mieć znaczący wpływ na nasz metabolizm cholesterolu. Dla osób, u których zdiagnozowano hipercholesterolemię o podłożu genetycznym, kluczowa jest odpowiednio dobrana przez specjalistów terapia, ale nie bez znaczenia pozostaje dieta. Ważne wydaje się m.in. zmniejszenie spożycia tłuszczów nasyconych i trans, które znajdują się głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego oraz niektórych roślinnych, jak oleje kokosowy i palmowy. W takim przypadku warto unikać m.in. margaryn, serów topionych, wafelków, smalców, czy pasztetów. Jednocześnie zaleca się zwiększenie spożycia jednonienasyconych i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, obecnych m.in. w oliwie z oliwek, tłustych rybach morskich oraz orzechach. Dieta bogata w błonnik pokarmowy, sterole i stanole roślinne może przyczynić się do obniżenia poziomu "złego" cholesterolu LDL.
Co z jajkami?
Pomimo tego, że jajka są bogatym źródłem cholesterolu, wiele badań wykazało, że u większości ludzi spożywanie ich nie wpływa negatywnie na jego poziom, a nawet może przynieść korzyści zdrowotne. Wynika to z faktu, że są one cennym źródłem białka, witamin A, D, B12, B1, B2, żelaza, a zatem mają swoje zasłużone miejsce w zrównoważonej diecie. Uwzględniając je w swoim jadłospisie, powinniśmy jednak pamiętać o zaleceniach dotyczących spożycia. Ogólna zasada mówi o dodawaniu jajek do diety w rozsądnych ilościach i spożywaniu nie więcej niż jednego dziennie. Dzięki temu można cieszyć się ich korzyściami odżywczymi bez obawy o negatywny wpływ na poziom cholesterolu. Oczywiście zalecenia mogą różnić się w zależności od stanu zdrowia i indywidualnych predyspozycji.
Ryzyko chorób sercowo-naczyniowych
Osoby ze niezdiagnozowaną hipercholesterolemią mogą mieć zbyt wysoki poziom LDL, czyli "złego" cholesterolu. Wysokie stężenie LDL może prowadzić do tworzenia się blaszek miażdżycowych, które zawężają naczynia krwionośne i zwiększają ryzyko zawału serca czy udaru. Problem ten może zacząć się już w dzieciństwie i rozwijać się z biegiem lat. W przypadku osób, u których stwierdzono hipercholesterolemię rodzinną, podstawą leczenia jest farmakoterapia, ale istotne może być wprowadzenie i utrzymanie odpowiednio zbilansowanej diety.
Podczas spędzania czasu przy świątecznym stole warto cieszyć się tradycyjnymi potrawami, w tym jajkami, pamiętając o zaleceniach dotyczących umiaru i zasadach zrównoważonej diety. Ważne jest, aby nie traktować jedzenia jako jedynego źródła potencjalnego problemu z cholesterolem, lecz spojrzeć szerzej na nasze indywidualne uwarunkowania genetyczne.
_____________________________________________________________________________________
O IMAGENE.ME
IMAGENE.ME to działająca od 2018 roku polska firma biotechnologiczna, zajmująca się zaawansowanymi badaniami genetycznymi: diagnostycznymi, profilaktycznymi i przesiewowymi. Firma oferuje również rozwiązania technologiczne w zakresie genomiki personalnej. Tworzy ją zespół profesjonalistów z dziedziny biotechnologii, bioinformatyki, medycyny, genetyki i obszaru IT. Firma stworzyła aplikację mobilną, która zapewnia każdemu klientowi dostęp do wyników zrealizowanego badania genetycznego, konsultacji medycznych ze specjalistami oraz dodatkowych usług medycznych.

Czy siedzący tryb życia powoduje żylaki u mężczyzn?

Wzrost alergii wśród dzieci. Wczesne rozpoczęcie leczenia może zatrzymać jej dalszy rozwój, zapobiec ciężkim powikłaniom i astmie

Polki a profilaktyka raka piersi – motywacje, bariery oraz opinie o zaangażowaniu marek w kwestie prozdrowotne
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii

Jedynka Newserii

Gwiazdy

Anna Czartoryska-Niemczycka: Mój tata czytał mi książki. Teraz nagrania z jego głosem są najpiękniejszą pamiątką po nim
Wspólne czytanie wzmacnia więzi rodzinne, rozwija u dzieci wyobraźnię, poszerza zasób słownictwa, kształtuje gust literacki i zachęca do kreatywnego spędzania czasu wolnego – uważa Anna Czartoryska-Niemczycka. Aktorka czerpie z tradycji, którą w jej domu rodzinnym szczególnie pielęgnował jej tata. Teraz ona również promuje czytelnictwo i zachęca do tego, by sięganie po lektury stało się codziennym rytuałem.
Transport
Rośnie skala agresji na polskich drogach. Problemem jest nie tylko nadmierna prędkość, ale też jazda na zderzaku

Za kilka dni zaczynają się wakacje, czyli statystycznie najniebezpieczniejszy czas na drogach. Wśród głównych przyczyn takich zdarzeń na prostych odcinkach drogi są nadmierna prędkość i jazda na zderzaku. Zarządca autostrady A4 Katowice–Kraków w ramach kampanii „Nie zderzakuj. Posłuchaj. Jedź bezpiecznie” zwraca uwagę na zjawisko agresji na polskich drogach i przypomina, że bezpieczeństwo zaczyna się od osobistych decyzji kierowcy.
Muzyka
Alicja Węgorzewska: Czuję się ambasadorką polskiej kultury. Czasami dokonuję niepopularnych wyborów, ale moje pomysły są bardzo odkrywcze

Dyrektor Warszawskiej Opery Kameralnej została uhonorowana prestiżową nagrodą ShEO Awards 2025 w kategorii „Ambasadorka polskiej kultury” i jak podkreśla, w stu procentach na nią zasłużyła. Przyznawane przez tygodnik „Wprost” wyróżnienie trafia bowiem do kobiet, które zmieniają świat, a Alicja Węgorzewska czyni to od lat, nadając polskiej kulturze operowej zupełnie nowy wymiar. Tym razem szczególne uznanie otrzymała za stworzenie i rozwijanie Festiwalu Mozart Junior. W tym roku odbywa się już jego szósta edycja.