Upały szczególnie groźne dla seniorów

Fala upałów nie sprzyja osobom starszym. Większość z nas preferuje temperaturę powietrza w przedziale od 17 do 24 stopni Celsjusza. Powyżej górnej granicy – ostrzegają naukowcy z Uniwersytetu Technicznego w Monachium – występuje już stres cieplny, czyli wyraźnie gorsze funkcjonowanie organizmu w sytuacji, w której otrzymujemy z otoczenia więcej ciepła, niż jesteśmy w stanie oddać[1].  Jeszcze gorzej takie warunki pogodowe mogą znosić osoby starsze z racji osłabienia organizmu wraz z wiekiem oraz towarzyszącym wielu z nich chorobom przewlekłym.  

Lato, obfitujące w wysokie temperatury, to dla wielu najbardziej wyczekiwany okres w roku, jednak nie powinniśmy bagatelizować związanych z nim zagrożeń takich jak przegrzanie organizmu lub jego odwodnienie. W największym stopniu narażone są na nie osoby starsze oraz cierpiące na choroby przewlekłe. W przypadku wielu seniorów mamy także do czynienia z zaburzeniami odczuwania pragnienia, co dodatkowo sprzyja odwodnieniu.

Po pierwsze nawodnienie!   

Woda stanowi około 60% masy ciała osoby dorosłej, a jej obecność w organizmie jest istotna dla jego prawidłowego funkcjonowania. U osób w podeszłym wieku procentowy udział wody w organizmie ulega zmniejszeniu do 45-50%, dlatego tym łatwiej w ich przypadku o odwodnienie[2][3]. Co więcej, postępujące wraz z wiekiem pogorszenie funkcji narządów i obniżanie się rezerw homeostazy sprawia, że nawet niewielkie zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej mogą inicjować proces chorobowy lub prowadzić do zaostrzenia chorób współistniejących[4].

Co robić, by utrzymać dobre nawodnienie?

• Dostarczaj organizmowi około 1,5-2,5 l wody dziennie, a w przypadku wysokich temperatur nawet 1 l więcej. Dodatkowe 0,5-1 l płynów należy też dostarczać z innego źródła, np. warzyw i owoców.
• Staraj się pić napoje jedynie trochę chłodniejsze niż temperatura otoczenia, ponieważ zbyt zimne pobudzą w organizmie procesy służące ogrzaniu go.
• Dla urozmaicenia warto także pić ciepłą herbatę[5], miętę lub melisę. Dzięki wyższej temperaturze napoju organizm podejmie procesy służące jego dodatkowemu schłodzeniu. W przypadku mięty możemy dodatkowo mieć wrażenie orzeźwienia, dzięki zawartemu w niej mentolowi[6].
• Zrezygnuj natomiast z kawy oraz alkoholu, które mogą zaburzać równowagę elektrolitową oraz prowadzić do odwodnienia.

– Odwodnienie, to obok udaru najczęściej spotykany problem zdrowotny wynikający z wysokich temperatur. W jeszcze większym stopniu zagraża ono seniorom, ze względu na zaburzone odczuwanie pragnienia. Z tego powodu warto w czasie upałów częściej odwiedzać naszych bliskich w podeszłym wieku lub zapewnić im dodatkową opiekę – tłumaczy Iwona Pawluczuk, Ekspert Promedica24.

Unikaj silnego słońca!  

Wysoka temperatura często powoduje nie tylko odwodnienie, ale także udar cieplny będący wynikiem przegrzania organizmu. Może się on objawiać poprzez obfite poty, nudności, ogólne osłabienie organizmu, ból głowy i gorączkę. W skrajnych przypadkach udar skutkować nawet uszkodzeniem tkanek i śmiercią. Z tego powodu należy zwrócić uwagę, czy nasi bliscy seniorzy nie potrzebują pomocy w codziennych czynnościach, takich jak zakupy lub inne zajęcia wymagające aktywności w godzinach, kiedy promieniowanie słoneczne jest najsilniejsze. Dobrym rozwiązaniem na czas największych upałów może być też zatrudnienie zawodowego opiekuna.

Jak chronić się przed udarem?

• Unikaj przebywania na słońcu w środku dnia, najlepiej pozostać wtedy w domu (szczególnie pomiędzy godziną 10 a 15).
• Wychodząc z domu zadbaj o odpowiednią ochronę przed słońcem, nosząc czapkę lub kapelusz i okulary przeciwsłoneczne, a także stosuj krem przeciwsłoneczny z odpowiednim filtrem.
• Jeśli lubisz aktywnie spędzać czas, to warto zaplanować swój dzień w taki sposób, by czynności wymagające wysiłku podejmować rano lub wieczorem, kiedy temperatura jest trochę niższa, a promieniowanie słoneczne mniej intensywne.
• Rób przerwy w trakcie pracy i staraj się nie przemęczać. Jeśli poczujesz ból głowy, pulsacje albo uderzenia gorąca, przerwij wszelkie czynności, usiądź w cieniu albo chłodnym miejscu.

– W przypadku tak wysokich temperatur, z jakimi mamy do czynienia w ostatnich dniach powinniśmy szczególnie zadbać o seniorów i sprawdzić jak radzą sobie w tej sytuacji. Należy także monitorować u nich poziom ciśnienia oraz tętna, aby sprawdzić, czy parametry nie odbiegają zbytnio od normy. Warto też, by osoby starsze, szczególnie jeśli regularnie przyjmują leki lub czują się w związku z upałami gorzej, skonsultowały się z lekarzem – dodaje Iwona Pawluczuk, Ekspert Promedica24.

Co jeszcze może pomóc seniorom przetrwać upały?

Poza poradami dotyczącymi dwóch wspomnianych wcześniej głównych zagrożeń towarzyszących nam podczas wysokich temperatur warto skorzystać także z innych wskazówek, które ułatwią nam życie, gdy za oknem zaczyna być za gorąco. Dobrym pomysłem będzie na przykład spożywanie lżejszych posiłków i wzbogacenie diety o zawierające znaczną ilość wody owoce, takie jak arbuzy, truskawki, jagody czy maliny. Schłodzić organizm pomogą także chłodne kąpiele albo układanie zimnych kompresów na kark, tułów i pod pachami. Jakość snu może natomiast poprawić wietrzenie mieszkania późnym wieczorem lub nad ranem kiedy temperatura za oknem spada. W związku z nadal obowiązującymi regulacjami dotyczącymi noszenia maseczek w sklepach czy komunikacji publicznej, warto również zamienić materiałową maseczkę na tę chirurgiczną, którą cechuje lepsza przepustowość powietrza.

Okres upałów, choć tak wyczekiwany, może być także groźny. Zadbajmy w tym czasie o osoby starsze, w przypadku których istnieje zwiększone ryzyko problemów zdrowotnych wynikających z wysokich temperatur. Więcej informacji na temat problemów dotykających seniorów można znaleźć w artykułach eksperckich na stronie zrozumiecstarosc.pl. Starość czeka każdego z nas, dlatego warto spróbować lepiej zrozumieć naszych bliskich w podeszłym wieku i zadbać o ich zdrowie.

[1] Kiedy jest nam za gorąco? Naukowcy wyznaczają nową granicę upałów - Focus.pl

[2] http://www.h-ph.pl/pdf/hyg-2014/hyg-2014-4-712.pdf

[3] http://www.wybieramwode.pl/artykuly/zawartosc-wody-w-organizmie

[4] http://www.h-ph.pl/pdf/hyg-2014/hyg-2014-4-712.pdf

[5] Herbata odwadnia czy nawadnia organizm? - Medyczne Wiadomości (medycznewiadomosci.pl)

[6] Upały w Polsce. Gorąca herbata na upał - mit czy fakt? - Kobieta (onet.pl)