Zamknięci w czterech ścianach - Jak pandemia zmieniła życie seniorów?

Rok 2020 wpłynął na życie ludzi na całym świecie, w tym również na codzienność polskich seniorów. Pandemia ograniczyła aktywność fizyczną i społeczną najstarszych Polaków, utrudniła dostęp do lekarza oraz odbiła się na ich zdrowiu psychicznym. Nie dziwi więc, że ponad połowa (53,6 proc.) osób w wieku powyżej 60 roku życia czuje się zmęczona towarzyszącymi aktualnej sytuacji obostrzeniami[1].

Pandemia ograniczyła aktywność fizyczną osób starszych

W wyniku pandemii wiele starszych osób zrezygnowało z dotychczasowych zajęć ruchowych. W przypadku osób po 60 roku życia swoją aktywność fizyczną ograniczyło aż 62,8 proc. badanych, a wśród siedemdziesięciolatków niemal 74 proc. [2] Jest to szczególnie niepokojące, ponieważ dostępne badania jednoznacznie wskazują na związek aktywności fizycznej z ogólnym dobrostanem seniorów. Jej ograniczenie może być realnym problemem zwłaszcza dla osób cierpiących na choroby współistniejące.

- Regularna aktywność fizyczna ogranicza ryzyko wystąpienia wielu chorób cywilizacyjnych i hamuje procesy starzenia. Nawet krótki spacer, który przed pandemią stanowił najpopularniejszą formę ruchu seniorów, pozytywnie wpływa na sprawność mięśni i stawów. Dlatego nawet mimo pandemii warto zadbać o codzienną dawkę sportu, choćby krótką poranną gimnastykę – komentuje Beata Czech, Dyrektor Wykonawcza Promedica24.

W trakcie izolacji społecznej seniorzy jeszcze bardziej samotni

Nowa sytuacja negatywnie wpłynęła na relacje społeczne przedstawicieli najstarszego pokolenia Polaków. Niemal połowa seniorów (46 proc.) ograniczyła w tym okresie swoje kontakty z innymi ludźmi[3]. Spadek liczby utrzymywanych relacji odczuło aż 52 proc. osób w wieku 60–69 lat, natomiast w grupie siedemdziesięciolatków takiej odpowiedzi udzieliło 39,2 proc., a w grupie osiemdziesięciolatków 34,5 proc.[4] Mniejszy odsetek wśród przedstawicieli starszych grup prawdopodobnie wynika z faktu, że często utrzymywali oni mniejszą liczbę kontaktów z innymi ludźmi (członkami rodzin, przyjaciółmi oraz sąsiadami) jeszcze przed wybuchem pandemii[5]. Nie oznacza to jednak, że izolacja jest dla nich mniej dotkliwa. Ponad 1/3 badanych seniorów deklaruje, że odczuwa większy stres emocjonalny niż przed pandemią COVID-19 objawiający się często rozdrażnieniem i niepokojem[6].  Alarmujące są także dane z badania PolSenior2, zgodnie z którym ponad jedna czwarta osób w wieku 60+ dostrzega u siebie objawy depresji[7].

- Wynikające z aktualnej sytuacji przymusowe ograniczenie kontaktów społecznych zdecydowanie może pogłębić osamotnienie, którego na co dzień doświadcza wielu seniorów. Z tego powodu dla wielu z nich stres związany z trudnymi sytuacjami takimi jak trwająca pandemia COVID-19 może być jeszcze dotkliwszy. Jak pokazał raport „Jakość życia osób starszych w Polsce w pierwszym roku pandemii COVID-19” niemal 60 proc. z nich odczuwa, że ich kondycja psychiczna uległa pogorszeniu, dlatego tak ważne jest zapewnienie im odpowiedniego wsparcia. Z perspektywy obecnej sytuacji cenna dla seniora może być pomoc zawodowego opiekuna, który nie tylko asystuje w codziennych czynnościach, ale staje się także jego towarzyszem. Takie wsparcie może być nieocenione w stresujących sytuacjach – dodaje Beata Czech, Dyrektor Wykonawcza Promedica24.

Potrzeba kontaktu i okno na świat  

Ze względu na codzienne problemy towarzyszące osobom starszym, szczególnie w trudnym okresie pandemii, warto zadbać o ich odpowiednie wsparcie przez najbliższych lub zawodowego opiekuna. W tym aspekcie z jednej strony istotna jest dla nich pomoc w trakcie takich czynności jak zrobienie zakupów czy umówienie wizyty u lekarza, ale także np. zachęcenie seniora do gimnastyki. Z drugiej natomiast niezwykle istotne jest zaspokojenie potrzeby kontaktu z drugim człowiekiem[8]. W pewnym stopniu takim oknem na świat może być też aktywne korzystanie z Internetu.  Daje on im możliwość utrzymania jakichkolwiek kontaktów społecznych, a nawet nawiązania nowych. Co prawda innych niż tradycyjne, niemniej jednak pozwala przynajmniej w pewnym stopniu na podtrzymanie relacji społecznych. Szczególnie w tym trudnym okresie warto zadbać, by bliskie na osoby starsze czuły, że mogą liczyć na czyjąś pomoc i towarzystwo.

[1] Senior Hub Instytut Polityki Senioralnej, raport „Jakość życia osób starszych w Polsce w pierwszym roku pandemii COVID-19” – str. 13

[2] Senior Hub Instytut Polityki Senioralnej, raport „Jakość życia osób starszych w Polsce w pierwszym roku pandemii COVID-19” – str. 13

[3] Senior Hub Instytut Polityki Senioralnej, raport „Jakość życia osób starszych w Polsce w pierwszym roku pandemii COVID-19” – str. 14

[4] Senior Hub Instytut Polityki Senioralnej, raport „Jakość życia osób starszych w Polsce w pierwszym roku pandemii COVID-19” – str. 14

[5] Senior Hub Instytut Polityki Senioralnej, raport „Jakość życia osób starszych w Polsce w pierwszym roku pandemii COVID-19” – str. 14

[6] Senior Hub Instytut Polityki Senioralnej, raport „Jakość życia osób starszych w Polsce w pierwszym roku pandemii COVID-19” – str. 14

[7] Badanie PolSenior 2 - https://www.pap.pl/mediaroom/757987%2Cpolscy-seniorzy-potrzebuja-kompleksowej-opieki-prezentacja-wynikow-projektu

[8] Raport Promedica24 „Perspektywy rozwoju opieki senioralnej w Europie, 2020”