Mówi: | Marta Dymek |
Funkcja: | autorka bloga Jadłonomia |
Najnowsza piramida żywieniowa zachęca do zwiększenia udziału produktów roślinnych w diecie
Obowiązująca od 2016 roku pod nową nazwą Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej wprowadza dużo istotnych zmian. Miejsce wyrobów mącznych i zbożowych, które tym razem trafiły piętro wyżej, zajęły owoce i warzywa. Żywieniowcy radzą też, by ograniczyć tłuszcze zwierzęce, mięso czerwone, a także sól i cukier. Zdaniem dietetyków takie wytyczne to ukłon nie tylko w stronę wegan i wegetarian, lecz przede wszystkim zachęta do zmiany nawyków żywieniowych.
Nowa wersja piramidy została opracowana przez naukowców z Instytutu Żywności i Żywienia. Tym razem naukowcy podkreślają duża rolę aktywności fizycznej i zalecają codziennie minimum pół godziny ruchu w dowolnej formie. Żywieniowcy chcą także przekonać Polaków do tego, że warto zamieniać produkty pochodzenia zwierzęcego na te pochodzenia roślinnego.
– Cały czas panuje stereotyp, że mięso trzeba jeść i często ludzie jedzą na śniadanie kanapkę z szynką, na obiad kotleta, a na kolację np. jajecznicę na bekonie. I w tym momencie spożywają mięso trzy razy dziennie, najczęściej jeszcze złej jakości, pełne antybiotyków oraz niezdrowych substancji. Liczę więc, że takie zalecenia ze strony organizacji, które jest szanowana i której zalecenia są respektowane, spowodują, że ludzie zaczną jeść mięso w mniejszych ilościach albo całkiem z niego zrezygnują – mówi agencji informacyjnej Newseria Lifestyle Marta Dymek, autorka bloga Jadłonomia.
Największą zmianą w nowej piramidzie względem poprzedniej wersji z 2009 r. jest awans warzyw i owoców na pierwsze miejsce wśród grup produktów spożywczych zalecanych do spożycia. Trzeba jednak pamiętać o właściwych proporcjach: 3/4 powinny stanowić warzywa, a 1/4 owoce.
Zwolennicy diety wegańskiej przyznają, że choć przygotowywanie dań wyłącznie z produktów roślinnych nie jest łatwe, to jednak odpowiedni dobór składników i przypraw pozwoli stworzyć niebanalną kompozycję smakową. Potrawy wegańskie można również serwować dzieciom.
– Dieta wegańska jest bardzo zdrowa i odpowiednia dla każdego na każdym etapie życia, czyli nawet dzieci małe, średnie i większe mogą jeść wegańsko, jeżeli rodzic będzie tę dietę odpowiednio bilansował, czyli karmił je w sposób zrównoważony i zbilansowany – podkreśla Marta Dymek.
Marta Dymek podkreśla, że na kulinarnej mapie Polski pojawia się coraz więcej restauracji wegańskich i wegetariańskich. A jeśli w pobliżu nie ma miejsca ściśle nastawionego na takie menu, to w karcie dań zawsze można znaleźć taką propozycję, która wpisze się w dietę roślinną.
– Wystarczy pójść do dowolnej włoskiej restauracji, gdzie możemy zjeść zawsze świetną bruschettę, dobra pizzę bez sera, ale np. z oliwą z oliwek i rukolą, albo ulubioną sałatkę. Podobnie jest w restauracjach z kuchnią polską. Można tam np. zjeść barszcz z uszkami, kapustę, ziemniaki, różnego rodzaju kasze i to wszystko się składa w pożywne wegańskie danie – mówi Marta Dymek.
Nowa piramida żywieniowa zachęca też do jedzenia większej ilości nabiału. Specjaliści do spraw żywienia zalecają picie dwóch szklanek mleka dziennie. Dietetycy nie do końca zgadzają się z tymi wytycznymi. Tłumaczą, że nabiał zakwasza organizm i przekonują, by wapnia czy białka szukać w innych produktach.
– Wydaje mi się, że wystarczy jeść różnorodnie, sięgać po różne produkty sezonowe i włączyć do diety większą ilość kasz i pestek. Kasze są bardzo niedrogie, łatwo dostępne, a zawierają całe mnóstwo tych składników, których właśnie ma dużo nabiał czy mięso. Trzeba spróbować coś z nimi zrobić, szukając przepisów w internecie lub po prostu eksperymentując – radzi Marta Dymek.
Na wyższych piętrach nowej piramidy są tzw. źródła białka, czyli rośliny strączkowe, drób, ryby i jaja, a na sam szczyt trafiły oleje i orzechy. Kolejną ważną zmianą jest umieszczenie w piramidzie ziół, które nie tylko służą jako przyprawy poprawiające smak potraw, lecz także dostarczają wielu prozdrowotnych składników. Ich stosowanie jest też dobrym sposobem na ograniczenie spożycia soli, która jest przez lekarzy nazywana cichym zabójcą, współodpowiedzialnym m.in. za rozwój chorób układu krążeniowego.
Czytaj także
- 2025-06-27: Komisja Europejska chce wprowadzić ujednolicone przepisy dotyczące wyrobów tytoniowych. Europosłowie mówią o kolejnej nadregulacji
- 2025-05-27: Doda: Udało mi się całkowicie zwalczyć przyczynę Hashimoto, a nie tylko skutki tej choroby. Nadal będę się dzielić moimi doświadczeniami i nie dam się zastraszyć
- 2025-04-11: Spada udział chowu klatkowego w hodowli drobiu. Wciąż jednak 67 proc. kur trzymanych jest w klatkach
- 2025-04-03: Krakowska fabryka Philip Morris przestawia się na produkcję wkładów tytoniowych do nowych podgrzewaczy. Amerykański koncern ogłosił zakończenie inwestycji o wartości blisko 1 mld zł
- 2025-05-13: Sylwia Bomba: Nigdy nie stosowałam ozempicu. Dla mnie zdrowie jest ważniejsze niż efekt wizualny
- 2025-02-20: Wysoka akcyza na e-papierosy to nokaut dla polskiej branży vapingowej. Eksperci ostrzegają przed upadłościami, ale i problemami z fiskusem
- 2024-12-16: Polscy młodzi chemicy tworzą innowacje na światowym poziomie. Część projektów ma szansę trafić potem do przemysłu
- 2024-12-20: Przez „wrzutkę legislacyjną” saszetki nikotynowe mogły zniknąć z rynku. Przedsiębiorcy domagają się konsultowania nowych przepisów
- 2024-12-16: Na przewlekłą chorobę nerek cierpi w Polsce 4,5 mln osób. Pacjenci apelują o szerszy dostęp do leczenia, które opóźnia dializy
- 2024-11-20: Bezpieczeństwo żywnościowe 10 mld ludzi wymaga zmian w rolnictwie. Za tym pójdą też zmiany w diecie
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii

Jedynka Newserii

Gwiazdy

Anna Czartoryska-Niemczycka: Mój tata czytał mi książki. Teraz nagrania z jego głosem są najpiękniejszą pamiątką po nim
Wspólne czytanie wzmacnia więzi rodzinne, rozwija u dzieci wyobraźnię, poszerza zasób słownictwa, kształtuje gust literacki i zachęca do kreatywnego spędzania czasu wolnego – uważa Anna Czartoryska-Niemczycka. Aktorka czerpie z tradycji, którą w jej domu rodzinnym szczególnie pielęgnował jej tata. Teraz ona również promuje czytelnictwo i zachęca do tego, by sięganie po lektury stało się codziennym rytuałem.
Transport
Rośnie skala agresji na polskich drogach. Problemem jest nie tylko nadmierna prędkość, ale też jazda na zderzaku

Za kilka dni zaczynają się wakacje, czyli statystycznie najniebezpieczniejszy czas na drogach. Wśród głównych przyczyn takich zdarzeń na prostych odcinkach drogi są nadmierna prędkość i jazda na zderzaku. Zarządca autostrady A4 Katowice–Kraków w ramach kampanii „Nie zderzakuj. Posłuchaj. Jedź bezpiecznie” zwraca uwagę na zjawisko agresji na polskich drogach i przypomina, że bezpieczeństwo zaczyna się od osobistych decyzji kierowcy.
Muzyka
Alicja Węgorzewska: Czuję się ambasadorką polskiej kultury. Czasami dokonuję niepopularnych wyborów, ale moje pomysły są bardzo odkrywcze

Dyrektor Warszawskiej Opery Kameralnej została uhonorowana prestiżową nagrodą ShEO Awards 2025 w kategorii „Ambasadorka polskiej kultury” i jak podkreśla, w stu procentach na nią zasłużyła. Przyznawane przez tygodnik „Wprost” wyróżnienie trafia bowiem do kobiet, które zmieniają świat, a Alicja Węgorzewska czyni to od lat, nadając polskiej kulturze operowej zupełnie nowy wymiar. Tym razem szczególne uznanie otrzymała za stworzenie i rozwijanie Festiwalu Mozart Junior. W tym roku odbywa się już jego szósta edycja.