Samobadanie kluczowe w profilaktyce raka piersi. Między cyklicznymi mammografiami może się pojawić guz wielkości 2 cm

Rak piersi w Polsce jest na pierwszym miejscu wśród nowotworów u kobiet. Z danych Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że w 2020 roku chorobę tę zdiagnozowano u ponad 24,5 tys. kobiet, z czego blisko 9 tys. zmarło. Pierwszym powodem tak wysokiej liczby zgonów jest zbyt późne wykrycie nowotworu. Choroba wykryta we wczesnym etapie jest niemal w 100 proc. wyleczalna. Dlatego też tak ważne jest dokładne, regularne samobadanie piersi. Poprawnie i regularnie wykonuje je jedynie 16 proc. kobiet – podkreślają inicjatorzy kampanii Dotykam=Wygrywam. Październik od prawie 40 lat jest uznawany za miesiąc walki z nowotworem piersi.

Wiele kobiet zbyt rzadko wykonuje badania pod kątem raka piersi – USG piersi i mammografię. Dostęp do nich w ostatnich miesiącach dodatkowo utrudniły pandemia i ograniczone funkcjonowanie placówek medycznych. W tej sytuacji panie odkładały badania profilaktyczne na później, a wykrywalność nowych przypadków choroby spadła. Z badania Novartis Oncology i Fundacji Onkocafe – Razem Lepiej wynika, że przez pandemię nawet co czwarta Polka odwołała lub przesunęła termin umówionych badań, a 13 proc. w ogóle nie umówiło wizyty.

– Pandemia wpłynęła na nasze zachowania. Pewnie część z nas trochę się rozleniwiła, tłumaczymy sobie: przecież teraz jest praktycznie niemożliwe dostać się do lekarza – mówi agencji Newseria Lifestyle Izabela Sakutova, ekspertka brafittingu, organizatorka kampanii Dotykam=Wygrywam. – Statystyki z poprzedniego roku nie są zbyt optymistyczne. Tutaj właśnie widać ten efekt pandemii i ograniczonej dostępności do wizyt lekarskich. Wykrywalność spada, a jednocześnie w górę idą wskaźniki umieralności, więc jest to bardzo poważny temat, na który należy zwrócić uwagę.

Eksperci przypominają więc o regularnych badaniach – co najmniej raz w roku USG piersi i raz na dwa lata mammografia. Jednak kluczowe we wczesnej diagnostyce jest także samobadanie piersi.

– Między badaniami może się wykształcić zmiana wielkości nawet 2 cm. Jesteśmy w stanie to wyczuć i wyłapać na wczesnym etapie przez comiesięczne wykonywanie samobadania piersi. Jeżeli wykonujemy je regularnie, poznajemy, jak ukształtowana jest nasza pierś, gdzie naturalnie występują grudki. I kiedy pojawi się coś nowego, jesteśmy w stanie szybko na to zareagować i umówić się na wizytę do lekarza – wskazuje Izabela Sakutova.

Jak pokazało badanie przeprowadzone w 2019 roku w ramach kampanii „BreastFit. Kobiecy biust. Męska sprawa” na zlecenie Fundacji Onkocafe i Novartis Oncology, 1/3 Polek nie wie, w jaki sposób powinno się wykonywać samobadanie. 72 proc. nie wie również, w jakim dniu cyklu miesiączkowego należy je przeprowadzić. Tylko 7 proc. ma świadomość, że powinno ono zostać wykonane pomiędzy 5. a 10. dniem cyklu. 

Do regularnego samobadania ma zachęcać kobiety akcja Dotykam=Wygrywam, która jest organizowana już po raz 10. W tym roku w ramach kampanii została uruchomiona BIUSTOapka stworzona przez Fundację Wsparcie na Starcie. Powstała ona z myślą o budowaniu zdrowych nawyków dbania o piersi już od najmłodszych lat. Każda dziewczyna i kobieta może ją sobie bezpłatnie pobrać na telefon, ustawić „przypominajki” o badaniu, które może uratować życie.

– BIUSTOapka przypomni nam o tym, w jaki sposób wykonać samobadanie, na jakie elementy zwrócić uwagę. Mam nadzieję, że coraz więcej kobiet zacznie dotykać swoje piersi i przez regularne samobadanie będzie w stanie wykryć jak najszybciej ewentualne zmiany – mówi organizatorka kampanii Dotykam=Wygrywam.

W ramach kampanii co roku w październiku w 170 sklepach brafittingowych w Polsce odbywają się edukacyjne spotkania budujące zdrowe nawyki dbania o piersi. Organizowana jest także zbiórka biustonoszy w ramach akcji tzw. reCYClingu – przez cały październik można oddać do wskazanych punktów stare lub niedopasowane staniki, które następnie są poddawane recyklingowi. W ciągu dziewięciu lat kampanii zebrano ponad 7 t biustonoszy.