Pokolenie Z jest samotne i nie ma z kim rozmawiać o swoich problemach

Aż 60 proc. młodych Polaków często czuje się samotnie, a 17 proc. nie ma nikogo, z kim mogliby podzielić się swoimi problemami, wynika z badania przeprowadzonego w ramach projektu społecznego MindGenic AI. Większość tylko czasami ma poczucie więzi z innymi ludźmi. Najczęściej wskazywaną przez nich samych przyczyną tego stanu są Internet oraz media społecznościowe. We współpracy z polską młodzieżą powstaje bot, który udzieli im wsparcia i pomoże nabrać odwagi do wyjścia z cyfrowego świata.  

We współpracy z polską młodzieżą powstaje bot, który udzieli im wsparcia i pomoże nabrać odwagi do wyjścia z cyfrowego świata.

Zaledwie 3 proc. młodych Polaków pomiędzy 12. a 24. rokiem życia nigdy nie czuje się samotnie, a ponad 60 proc. deklaruje, że samotność doskwiera im często, jak wynika z pierwszego w Polsce badania samotności pokolenia Z (osób urodzonych po 1995 r.), przeprowadzonego przez twórców projektu MindGenic AI, polskiej aplikacji wspierającej młodych ludzi w radzeniu sobie z ich problemami przy pomocy sztucznej inteligencji.

Jako przyczynę swojej samotności sami młodzi ludzie najczęściej wskazują social media, które coraz częściej zastępują realne kontakty, a prezentowane w nich wyidealizowane treści wpędzają ich w kompleksy i poczucie niższości. Na drugim miejscu wskazują brak akceptacji, tolerancji i zrozumienia. Niemal 14 proc. nie wie, co jest przyczyną ich samotności.

Social media same w sobie nie są winne, winny jest model ich użytkowania i konieczność przyjmowania przez młodych ludzi póz, świadomość bycia nieustannie ocenianym. Internet powstał po to, by łączyć ludzi, ułatwiać im komunikację. To problem dużo bardziej złożony, w którym niewątpliwie dużą rolę odgrywa również pandemia i to, że my, dorośli, zapomnieliśmy podczas niej o młodzieży - mówi  Paweł Walecki, dyrektor Programu „Równać Szanse" z Fundacji Civis Polonus - Brak jasnych komunikatów, przedłużająca się nauka zdalna, zamknięcie w domach - założyliśmy, że to nie jest dla nich problem, że mają Internet i powinni sobie poradzić. Poczucie osamotnienia młodych ludzi to więc w dużym stopniu nasza wina, wina dorosłych. To zresztą widać w wynikach badania - social media jako przyczynę samotności wskazują głównie młodsze nastolatki, starsi natomiast najczęściej mówią o kwestiach związanych z relacjami. 

Najbardziej samotni są młodzi dorośli z małych miast

Najtrudniejsza jest sytuacja młodych ludzi z miast do 200 tys. mieszkańców - aż 80 proc. często czuje się samotnie, niemal 60 proc. towarzyszy poczucie wykluczenia. Aż ¾ z nich uważa, że nie otrzymują również potrzebnego wsparcia w szkołach i na uczelniach. Analizując dane pod kątem korelacji wieku i miejsca zamieszkania można zauważyć, że najbardziej samotni są młodzi dorośli w wieku 21-22 lat z miast do 50 tys. mieszkańców - problem dotyczy 82,5 proc. z nich.

Samotność nieco częściej dotyka dziewcząt - często lub bardzo często odczuwa ją 63,5 proc. z nich, natomiast w przypadku chłopców jest to 54,6 proc. Spośród wszystkich grup wiekowych najbardziej samotne są 13- i 14-latki (69 proc. dziewcząt i 65 proc. chłopców), a wśród starszej młodzieży i młodych dorosłych - kobiety w wieku powyżej 21 lat (69,4 proc.) oraz 17- i 18-letnie chłopcy (64,8 proc.).

Aż 56 proc. badanych młodych ludzi nie ma z kim dzielić swoich pasji i zainteresowań, ¾ rzadko lub tylko czasami ma poczucie więzi z innymi ludźmi. Samotne Zetki nie mają też gdzie szukać wsparcia - 17 proc. deklaruje, że nie ma żadnej osoby, z którą mogłoby podzielić się swoimi problemami, 30 proc. jest w stanie wskazać tylko jedną taką osobę.

Technologia - przyczyna i rozwiązanie problemu?

Mimo że technologia jest istotną przyczyną problemów pokolenia Z, może też stanowić pomoc w walce z nimi. W ramach projektu MindGenic AI trwają prace nad wyposażonym w sztuczną inteligencję chatbotem, który wesprze młodych ludzi zmagających się z samotnością, nudą i niskim poczuciem akceptacji. Pierwsza wersja chatbota będzie gotowa w drugim kwartale tego roku. Użytkownicy będą mogli z nim porozmawiać, ale też skorzystać z jego pomocy w poszukiwaniu rówieśników o podobnych zainteresowaniach. Bot będzie też udzielał rad związanych z bezpiecznym funkcjonowaniem w sieci i zachęcał do aktywności pozacyfrowych.

Ta technologia nie zastąpi kontaktu z ludźmi, ma natomiast być wsparciem dostępnym 24 godziny na dobę, posiadającym mechanizmy, które w razie potrzeby przekierują młodego człowieka do odpowiedniej instytucji czy do grupy rówieśników - tłumaczy Wojciech Majeran, współtwórca MindGenic AI - Ma również wyposażyć go w pewne kompetencje, jak umiejętność krytycznego myślenia, kreatywność oraz odwagę do wyjścia poza cyfrowy świat.

Elementem projektu jest Akademia MindGenic, oferująca darmowe kursy dla młodych osób, które chcą nabyć nowe umiejętności w zakresie technologii sztucznej inteligencji, uczenia botów i konstruowania zaawansowanych dialogów z wykorzystaniem elementów psychologicznych. Kursanci pod okiem psychologów i pedagogów mają możliwość współtworzenia wspomnianego bota. Na zakończenie zajęć otrzymują certyfikat trenera botów / designera komunikacji AI. Najbliższa edycja Akademii startuje pod koniec marca i będzie trwać 2 tygodnie.

Z pełną treścią pierwszego w Polsce raportu na temat samotności pokolenia Z można zapoznać się tutaj.

Badanie metodą anonimowej ankiety internetowej zostało przeprowadzone we wrześniu i październiku 2022 na grupie 1171 osób w wieku od 12 do 24 lat.