Słodzenie na Dzień Polskiej Żywności: jak zachować równowagę w diecie?

Dzień Polskiej Żywności, obchodzony 25 sierpnia, to wyjątkowa okazja, aby celebrować bogactwo i różnorodność naszych rodzimych produktów. Polska kuchnia słynie z pysznych przysmaków, w tym także słodkości, które często goszczą na naszych stołach. Cukier od wieków jest nieodłącznym elementem polskich deserów, dlatego warto zastanowić się, jak używać go w sposób rozsądny i odpowiedzialny, aby cieszyć się słodkościami bez wyrzutów sumienia.

Dzień Polskiej Żywności – historia i znaczenie

Dzień Polskiej Żywności został ustanowiony, aby zwrócić uwagę na znaczenie krajowych produktów spożywczych i wspierać lokalne rolnictwo oraz przemysł. To święto ma na celu promowanie polskich smaków, tradycji kulinarnych oraz zrównoważonego rolnictwa. Wspieranie lokalnych producentów to nie tylko sposób na wspomaganie rodzimej gospodarki, ale także na zapewnienie sobie dostępu do świeżych, sezonowych i zdrowych produktów.

Sezonowe produkty są nie tylko smaczniejsze, ale również bogatsze w składniki odżywcze. Korzystając z nich, możemy cieszyć się pełnią smaków i aromatów, które oferuje polska ziemia. Dzień Polskiej Żywności to także doskonała okazja do promowania zrównoważonego stylu życia i świadomego wyboru żywności produkowanej w zgodzie z naturą. Podkreślając wartość lokalnych produktów, święto to zachęca konsumentów do odkrywania tradycyjnych polskich potraw i eksperymentowania z nowymi przepisami. To również przypomnienie, że nasze codzienne wybory żywieniowe mają znaczenie dla środowiska i lokalnych społeczności.

Jednym z aspektów, na który warto zwrócić uwagę w kontekście zrównoważonego odżywiania, jest umiarkowane spożycie cukru. W tym kontekście ważne jest, aby zrozumieć, jak słodzić w sposób odpowiedzialny, co pozwoli cieszyć się słodkimi smakami bez wyrzutów sumienia.

Cukier z umiarem – co to znaczy?

Cukier jest naturalnym składnikiem wielu produktów spożywczych i odgrywa ważną rolę w zbilansowanej diecie. Dostarcza energii i poprawia smak potraw. Kluczem do zdrowego odżywiania jest umiarkowane spożycie cukru, aby uniknąć problemów zdrowotnych.

Zrównoważone podejście do spożycia cukru oznacza cieszenie się słodkimi smakami, jednocześnie dbając o zdrowie. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca, aby spożycie cukrów prostych nie przekraczało 10% wartości energetycznej diety. Dla osoby dorosłej o średnim zapotrzebowaniu kalorycznym wynoszącym 2000 kcal oznacza to około 50 gramów cukru dziennie, co można zobrazować jako 10 łyżeczek cukru. Jeszcze korzystniejsze dla zdrowia jest ograniczenie spożycia cukrów prostych do poniżej 5% dziennego zapotrzebowania kalorycznego, co stanowi około 25 gramów cukru dziennie – mówi Jadwiga Przybyłowska, dietetyczka i ekspertka kampanii „Słodka Równowaga”. 

Rodzaje cukrów i ich wpływ na zdrowie

Nie wszystkie cukry są sobie równe. Cukry proste, takie jak glukoza, fruktoza i sacharoza (składa się z glukozy i fruktozy), są szybko trawione i wchłaniane przez organizm, co może prowadzić do gwałtownych skoków poziomu cukru we krwi. Wysokie spożycie cukrów prostych jest powiązane z ryzykiem rozwoju insulinooporności, otyłości i chorób sercowo-naczyniowych.

W żywności takiej jak ziarna zbóż, mąka i produkty z mąki, ziemniaki, kasze, ryż występuje skrobia, która jest wielocukrem czyli węglowodanem złożonym, dlatego trawi się wolniej niż cukry proste. Najkorzystniejsze dla zdrowia są produkty pełnoziarniste, a także warzywa i owoce ze względu na błonnik, który wpływa na wolniejsze uwalnianie glukozy do krwi, co zapewnia stały dopływ energii i pomaga utrzymać stabilny poziom glukozy we krwi. Dlatego warto zadbać o odpowiednie źródła cukru w diecie i stosować się do strategii, które pozwolą na zdrowe słodzenie.

Strategie dotyczące spożycia cukru:

Świadome wybory żywieniowe: czytanie etykiet produktów spożywczych i unikanie tych z wysoką zawartością dodanych cukrów. Wybieranie produktów naturalnych, takich jak świeże owoce i  warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe i niskotłuszczowe produkty mleczne.

Ograniczanie słodzonych napojów: słodzone napoje, takie jak napoje gazowane i napoje energetyczne, są głównym źródłem dodanych cukrów w diecie. Warto zastąpić je wodą, herbatami ziołowymi lub świeżymi sokami warzywnymi.

Domowe wypieki: przygotowywanie domowych słodkości pozwala kontrolować ilość dodanego cukru. Można eksperymentować ze zmniejszeniem ilości cukru w przepisach.

Polskie słodkości na Dzień Polskiej Żywności

Dzień Polskiej Żywności to idealny moment, aby skupić się na odpowiedzialnym słodzeniu i czerpaniu przyjemności z tradycyjnych polskich słodkości.

Nasza kuchnia obfituje w produkty, które mogą być doskonałym uzupełnieniem codziennej diety. Oto kilka przepisów na polskie deserowe klasyki:

Szarlotka babci

Składniki:

• 2 szklanki mąki pszennej
• 1 kostka masła (200 g)
• 1 szklanka cukru
• 2 jajka
• 1 łyżeczka proszku do pieczenia
• 5-6 jabłek
• cynamon do smaku

Przygotowanie:

1. Mąkę, masło, cukier, jajka i proszek do pieczenia zagnieść na jednolite ciasto. Podzielić na dwie części.
2. Jedną część ciasta rozwałkować i wyłożyć na spód formy.
3. Jabłka obrać, pokroić w cienkie plastry i rozłożyć na cieście. Posypać cynamonem i odrobiną cukru.
4. Drugą część ciasta rozwałkować i przykryć jabłka.
5. Piec w nagrzanym piekarniku do 180 stopni Celsjusza przez około 45 minut.

Pączki tradycyjne

Składniki:

• 500 g mąki pszennej
• 50 g drożdży
• 1 szklanka mleka
• 4 łyżki cukru
• 4 żółtka
• 100 g masła
• marmolada różana do nadziewania
• olej do smażenia

Przygotowanie:

1. Drożdże rozpuścić w ciepłym mleku z łyżką cukru, odstawić do wyrośnięcia.
2. Mąkę przesiać do miski, dodać resztę cukru, żółtka, wyrośnięte drożdże i roztopione masło. Wyrobić ciasto.
3. Ciasto odstawić do wyrośnięcia na około 1 godzinę.
4. Z wyrośniętego ciasta formować małe kulki, nadziewać marmoladą i smażyć na rozgrzanym oleju, przeznaczonym do smażenia w głębokim tłuszczu (np. olej rzepakowy) na złoty kolor.

Produkty, które pomagają zachować równowagę

Wśród lokalnych składników, które mogą stanowić doskonałe uzupełnienie cukru i pomóc w zachowaniu zdrowej równowagi w diecie, na szczególną uwagę zasługują miód, owoce oraz inne naturalne słodziki.

Miód, będący jednym z najstarszych naturalnych słodzików, nie tylko dodaje potrawom słodyczy, ale również dostarcza cennych składników odżywczych, takich jak witaminy, składniki mineralne i przeciwutleniacze. Można go używać do słodzenia herbaty, wypieków, sosów oraz deserów, należy jednak pamiętać, że kaloryczność cukru i miodu jest taka sama. Owoce, zarówno świeże, jak i suszone, to kolejny doskonały sposób na naturalne słodzenie. Jagody, jabłka, gruszki czy śliwki są bogate w naturalne cukry, a jednocześnie dostarczają błonnika, witamin i składników mineralnych. Można je dodawać do jogurtów, owsianki, sałatek oraz domowych wypieków, co pozwala ograniczyć ilość dodawanego cukru. Owoce suszone są jednak bardzo kaloryczne, dlatego nie można przesadzać z ich zastosowaniem w diecie. Inne naturalne słodziki, takie jak syrop klonowy, syrop z agawy czy stewia, również mogą pomóc w redukcji tradycyjnego cukru w diecie. Syrop klonowy, czy syrop z agawy, choć zawierają dużo cukrów, są także źródłem cennych mikroelementów, takich jak mangan i cynk. Stewia, będąca naturalnym słodzikiem pochodzącym z rośliny, jest praktycznie bezkaloryczna i może być używana do słodzenia napojów i potraw bez wpływu na poziom cukru we krwi.

Pamiętaj o umiarze – słodkości z głową

Warto pamiętać, że odrobina słodkości od czasu do czasu jest całkowicie dopuszczalna. Czy to ulubione ciasto, lody, czy pierniki – kluczowe jest utrzymanie umiaru i unikanie skrajności. Zbyt rygorystyczne restrykcje mogą prowadzić do porzucenia zdrowych nawyków i frustracji. Małe odstępstwa, mogą być zdrową częścią zrównoważonej diety.

Dbanie o zdrowie i kondycję jest ważne dla naszego samopoczucia i jakości życia, ale małe przyjemności od czasu do czasu mogą pomóc utrzymać motywację i radość z jedzenia. Słodka przekąska nie zrujnuje naszej diety, o ile jest spożywana świadomie i w ramach zrównoważonego jadłospisu. A jeszcze lepiej, kiedy spożywanie słodkich deserów czy przekąsek jest połączone z ruchem po ich spożyciu. Ważna jest także pora jedzenia słodkich przekąsek. Na pewno nie powinien to być wieczór, kiedy zbieramy się do snu – dodaje Jadwiga Przybyłowska, dietetyczka i ekspertka kampanii „Słodka Równowaga”. 

Pamiętajmy, że kluczem do zdrowego odżywiania jest umiar i świadome wybory. Celebrujmy polską żywność z rozsądkiem, ciesząc się pełnią smaków i aromatów naszych rodzimych przysmaków.