LEGENDA O JANKU I TAJEMNICE „ZŁOTEJ KSIĘGI”. CHOJNY CORAZ BARDZIEJ ZNANE

Najbliższy weekend przyniesie kilka propozycji dla miłośników historii Łodzi, chcących odkryć na nowo Chojny. Legendę o Janku Mulinowiczu oraz ciekawostki z dziejów dzielnicy przybliżą murale i wystawy przygotowane przez Fundację Urban Forms we współpracy z naukowcami z Uniwersytetu Łódzkiego. Nieocenionym źródłem wiedzy dla badaczy okazała się przechowywana w archiwum parafii św. Wojciecha w Łodzi kronika kwesty, nazywana „Złotą Księgą”.

– Nadchodzący weekend to kulminacja naszego projektu zainicjowanego przez naukowców z Instytutu Historii Sztuki oraz Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Łódzkiego. Wspólnie sięgamy do wyjątkowego dziedzictwa osiedla, właściwie nieznanego łodzianom – mówi Teresa Latuszewska-Syrda, prezeska Fundacji Urban Forms. – Przed nami uroczyste otwarcie dwóch murali i dwóch wystaw – zapowiada.

Pierwszy z murali powstał na elewacji XLIII LO przy ul. Królewskiej 13/15 i nawiązuje do czasów, gdy placówka była szkołą sportową. Twórcy wielkoformatowej pracy – Paulina i Konrad Kwietniewscy w ciekawy sposób łączą historyczny kontekst z nowoczesną sztuką. Autorką projektu jest Paulina Kwietniewska – absolwentka London Atelier of Representational Art, artystka pracująca w nurcie realizmu klasycznego, która w muralach bawi się techniką, łącząc elementy realistyczne z uproszczonymi, graficznymi, co nadaje obrazom charakter kolażu.  

Mural oficjalnie zaprezentowany zostanie w piątek, 25 października o godzinie 12:00. Wtedy też odbędzie się wernisaż wystawy powarsztatowej prac plastycznych uczniów, zainspirowanych historią osiedla i lokalnymi kontekstami.

Z kolei na niedzielę zaplanowane jest otwarcie wystawy opowiadającej o historii Chojen i Łodzi przez pryzmat zapisków w księdze darczyńców kościoła pw. św. Wojciecha. Ekspozycja na dziedzińcu kościoła przy ul. Rzgowskiej 242 będzie ogólnie dostępna od niedzieli przez miesiąc. Punktem wyjścia do jej powstania była przechowywana w archiwum parafii św. Wojciecha w Łodzi kronika kwesty na dokończenie trwającej od 1902 roku budowy kościoła. Najciekawsza część „Złotej Księgi” – bo tak ją nazywano – obejmująca lata 1922-1925, prowadzona była przez ówczesnego proboszcza, ks. Bolesława Karwowskiego.

– Imienne listy wszystkich darczyńców opatrywał kolorowymi rysunkami, fraszkami, ale też wierszami o osobistym, emocjonalnym zabarwieniu. Lektura ręcznie zapisywanej księgi to wrota do świata międzywojennej Łodzi – podkreśla Teresa Latuszewska-Syrda.

Za koncepcję i opracowanie merytoryczne wystawy odpowiadają Agnieszka Gralińska-Toborek i Agnieszka Świętosławska, która wraz z Niną Szpil przygotowała również transkrypcję fragmentów księgi. Zdjęcia wykonał Marcin Gwarda, a opracowaniem graficznym zajęła się Natalia Bartczak.

Odwiedzających wystawę organizatorzy zachęcają też do obejrzenia nowego, nietypowego – bo namalowanego na ogrodzeniu okalającym kościół – muralu przedstawiającego sceny z życia Jana Mulinowicza.

– Chojeńska legenda przenosi nas do początków XVII wieku. Wówczas to traktem łączącym Toruń z Krakowem jechał bogaty małopolski kupiec. Gdy znalazł się we wsi Chojny, będącej niewielką osadą położoną 8 km od Starej Łodzi, zobaczył siedzącego na poboczu drogi zapłakanego chłopca. Zapytawszy o powód rozpaczy, dowiedział się, że dziecko nie tylko zostało niedawno sierotą, ale też utraciło dach nad głową. Krakowski mieszczanin ulitował się nad Jankiem, zabrał go ze sobą, a ponieważ wraz z żoną nie mieli własnych dzieci, postanowili go usynowić – opowiada Agnieszka Świętosławska z Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego. – Gdy Jan Mulinowicz dorósł i został znaczącym obywatelem krakowskim, nie zapomniał o swojej skromnej małej ojczyźnie. Zdobyty majątek postanowił wykorzystać m.in. na rzecz wsi, w której się urodził, zostając ważnym dobroczyńcą miejscowej świątyni, która w tym czasie była skromną drewnianą budowlą – dodaje.

Z fundacji Mulinowicza kościół zyskał murowaną zakrystię czy srebrny kielich mszalny, a według tradycji także monstrancję wieżyczkową oraz chrzcielnicę. Najbardziej charakterystycznym z obiektów, jakie dla rodzinnej wsi ufundował Jan była tak zwana „kolumna sieroca”. Mierzący w sumie około 10 metrów wysokości pomnik został zburzony w czasie II wojny światowej.

Sceny z życia bohatera legendy w formie muralu uwieczniła Klaudia Rutkowska – malarka i początkująca muralistka, studentka Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi, która dla swoich realistycznych prac inspiracji szuka w naturze, street-arcie i ludowości.

Na muralach i wystawach poznawanie Chojen się nie kończy. Badacze z Uniwersytetu Łódzkiego wsparci przez mieszkańców prowadzą też społeczny spis z natury zabytkowych obiektów, zbierają zdjęcia i dokumenty z domowych archiwów, przygotowują też konferencję naukową zatytułowaną „Badania i działania dot. historii Chojen i zachowania dziedzictwa kulturowego”, efektem której ma być wydawnictwo pokonferencyjne.

Z kolei we wtorek, 29 października, o godzinie 18 w Klubie Osiedlowym nr 1, przy ul. Skupionej 1, odbędzie się premiera filmu animowanego o Janku Mulinowiczu autorstwa Idy Woźniak – scenariusz i Magdaleny Kudeł – animacja.

Tak szeroko zakrojona akcja odkrywania tajemnic łódzkiej dzielnicy możliwa jest dzięki dwóm niezależnie realizowanym projektom. Pierwszy z nich zatytułowany jest „Chojny nieznane. Działania angażujące lokalną społeczność do odkrywania dziedzictwa kulturowego regionu", a finansowany jest z budżetu Samorządu Województwa Łódzkiego. Z kolei zadanie publiczne „Odkryjemy Chojny nieznane. Społecznicy, naukowcy i mieszkańcy dla kulturowego dziedzictwa” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa – Wspólnie dla dziedzictwa”.