Trauma wywołana pandemią COVID-19 pozostanie z nami na długo

O możliwych skutkach traumy związanej z pandemią COVID-19 rozmawiali uczestnicy debaty online Trauma w dobie pandemii, zorganizowanej 24 czerwca br. przez Fundację Dorastaj z Nami. Według ekspertów, którzy wzięli udział w spotkaniu, prof. Bogdana de Barbaro, psychiatry i psychoterapeuty oraz Marty Wrzosek, pedagog i nauczycielki oraz ekspertki Fundacji Dorastaj z Nami, obecna sytuacja może być impulsem do zmiany, pod warunkiem, że odnajdziemy w sobie dobre poczucie sprawczości, np. angażując się w pomoc potrzebującym.

Jak zauważyła Magdalena Pawlak, prezes Fundacji Dorastaj z Nami, pandemia w gwałtowny sposób sprawiła, że całe społeczeństwa straciły poczucie kontroli i wpływu na własne życie. - Nasza debata była próbą odpowiedzi na pytanie, jak zmieni się świat po pandemii oraz co możemy zrobić, by trauma wywołana COVID-19 stała się impulsem do zmiany na lepsze. Szczególną uwagę zwróciliśmy na przeżywanie traumy przez dzieci i rodziny pracowników służb, którzy są na froncie walki z pandemią. Medycy, policjanci i strażacy oraz inni pracownicy służb, codzienne narażają własne zdrowie i życie, by nieść pomoc chorym na COVID-19. To  szczególnie ważny temat dla Fundacji Dorastaj z Nami, która od 10 lat łączy różne grupy społeczne i biznesowe, w działaniu na rzecz pomocy dzieciom pracowników służb. Realizując naszą misję, w tym roku, objęliśmy wsparciem także pracowników medycznych walczących z COVID-19 oraz ich dzieci.

Zdaniem Konrada Ciesiołkiewicza, przewodniczącego Rady Fundacji Dorastaj z Nami, trauma związana z pandemią COVID-19 doprowadzi do powstania szeregu kryzysów i efektu domina. - Kryzys spowodowany pandemią COVID-19 będzie przyczyną powstawania kolejnych kryzysów: osobistych, ekonomicznych, społecznych, a być może także politycznych, które dodatkowo będą się na siebie nakładać. Dlatego już teraz chcieliśmy zastanowić się, jakie konkretne działania trzeba podjąć na poziomie indywidulanym i systemowym, by niwelować skutki pandemii COVID-19 i kryzysów nią wywołanych.

Jak podkreślili uczestnicy debaty, pandemia COVID-19 i jej skutki dotknęły w mniejszym lub większym stopniu całe społeczeństwo. Trauma, przeżywana do tej pory głównie przez jednostki, stała się doświadczeniem ogólnoświatowym, które dotyczy zarówno dorosłych, jak i dzieci. Prof. Bogdan de Barbaro zwrócił uwagę, że sposób przeżywania traumy jest indywidualny i zależy od  osobowości, dojrzałości, sposobu życia, wsparcia, jakie otrzymujemy oraz naszej reakcji na stres. - Aby poradzić sobie z traumą, z poczuciem krzywdy, które odczuwamy, należy nie spieszyć się z reakcją, nie poddawać się działaniom reaktywnym, a przeżywać sytuację w sposób refleksyjny. Przyglądać się sobie i zapobiec metodzie akcja-reakcja. Szukać empatycznej, mądrej reakcji na to, co się dzieje. Unikać szybkiego i jakoby dobrego rozwiązania – powiedział de Barbaro.

Ekspert zwrócił również uwagę uczestników debaty, że obecnie znajdujemy się we wstępnej fazie traumy.  - Przed nami fala lekceważenia zagrożenia, fala wyzwalania się z nas agresji. Warto zrozumieć siebie, zajrzeć do środka i sprawdzić, na co największy wpływ mają zewnętrzne zagrożenia. Zobaczyć jakie zachowanie jest użyteczne na poziomie indywidualnym i społecznym. Dzięki takiej postawie można przyjąć bardziej konstruktywną drogę – podkreśli prof. Bogdan de Barbaro.

Debata była również okazją do zwrócenia uwagi na młodzież, a także do rozmowy w jaki sposób przeżywa ona sytuację, związaną z pandemią COVID-19. Według Marty Wrzosek, nauczycielki i pedagoga oraz ekspertki Fundacji Dorastaj z Nami, młodzi ludzie  mierzą się teraz przede wszystkim z samotnością. - Relacje społeczne są kluczowe dla młodzieży, a przez obecną sytuację zostały one przeniesione do świata online, co nie zastąpi tradycyjnego spędzania czasu. Brak relacji społecznych jest bardzo niekorzystny,  a w przypadku młodych ludzi nie jest to uświadomione – powiedziała Wrzosek. Dodała również, że to w dużej mierze my zdecydujemy, czym okaże się dla nas pandemia, czy będzie dla nas okazją do nauki empatii, do  zwrócenia większej uwagi na wspólnotę i poczucie odpowiedzialności za osoby wokół.  - Chciałabym, żeby pandemia była dla nas cenną lekcją. Chciałabym, żebyśmy przenieśli tę lekcję na młodych ludzi, potrzebujących dorosłych narratorów, którzy napiszą mądrą opowieść o tym, co teraz przeżywamy – podkreśliła. 

Debata była impulsem do powstania Przewodnika Trauma w dobie pandemii, który można pobrać ze strony: www.dorastajznami.org/debata. Zarówno sama debata, jak i Przewodnik powstały we współpracy z Klubami Tygodnika Powszechnego.

Fundacja Dorastaj z Nami to jedyna organizacja pozarządowa w Polsce, która od blisko 10 lat inspiruje różne grupy społeczne i biznesowe, aby działały razem na rzecz pomocy dzieciom, strażaków, ratowników górskich, żołnierzy, policjantów, którzy zginęli lub zostali ciężko ranni podczas pełnienia służby publicznej. Celem działania Fundacji jest długotrwałe wspieranie dzieci w okresie edukacji od chwili przyjęcia do Fundacji aż do zakończenia przez nie nauki, do 25 roku życia. Dzięki działalności Fundacji, dzieci otrzymują regularną, szeroko rozumianą pomoc edukacyjną, psychologiczną, wsparcie finansowe oraz przygotowanie do wejścia na rynek pracy. Od chwili powołania, Fundacja Dorastaj z Nami objęła opieką 255 dzieci. Więcej o Fundacji Dorastaj z Nami: www.dorastajznami.org