Świadome zakupy – jak budować zdrową relację z konsumpcją?
Zakupy to codzienność, która może być zarówno źródłem radości, jak i problemów. Świadome podejście do zakupów to sztuka balansowania między potrzebami
a zachciankami, co w dzisiejszym świecie staje się coraz bardziej istotne. Ada Jakimowicz, psycholożka i psychoterapeutka, wyjaśnia, jak zdrowo podchodzić do konsumpcji, jak rozpoznać impulsywne zakupy i jak radzić sobie z ich konsekwencjami.
Świadome zakupy – co to właściwie znaczy?
Według ekspertki, świadome zakupy to przede wszystkim wybór oparty na realnych potrzebach, a nie chwilowych emocjach. - Zakupy mogą być przyjemnością, poprawiać humor, a nawet być formą rozrywki. Kluczem jest umiar – zakupy, które są zgodne z naszymi możliwościami i wartościami, mogą być nieszkodliwe – mówi Ada Jakimowicz, psycholożka i psychoterapeutka. Jednak czasem zakupy stają się kompensacją emocjonalną lub mechanizmem radzenia sobie z trudnościami. - Kiedy sięgamy po coś, by poprawić sobie nastrój, warto zapytać, dlaczego to robimy i co tak naprawdę chcemy w ten sposób osiągnąć. – dodaje ekspertka.
Jak odróżnić potrzeby od zachcianek?
Odróżnienie prawdziwych potrzeb od impulsów wymaga chwili refleksji. Potrzeby wynikają
z logicznego myślenia, podczas gdy zachcianki opierają się na emocjach, takich jak wyobrażenia o tym, jak dana rzecz poprawi nasz wizerunek czy samopoczucie.
- Tworzenie list zakupowych jest jednym z najprostszych sposobów na uniknięcie zbędnych wydatków. Kiedy planujemy zakupy, zmniejszamy podatność na reklamy i promocje, które często zachęcają nas do impulsywnych decyzji. – zauważa Ada Jakimowicz.
Mechanizmy impulsowego kupowania i techniki kontroli
Zakupy impulsywne często wynikają z kompulsji, czyli nawykowego zachowania, które ma na celu złagodzenie emocjonalnego dyskomfortu. - Za impulsywnym kupowaniem najczęściej stoi potrzeba rekompensaty – odrzucenia, samotności, a czasem lęku. To mechanizmy bardzo indywidualne, często zakorzenione w naszych doświadczeniach z dzieciństwa – tłumaczy ekspertka.
Jak kontrolować emocje i unikać impulsywnych zakupów?
- Odroczenie decyzji – Zrób sobie przerwę między zobaczeniem produktu a jego zakupem. Czas pozwala zrozumieć, co naprawdę czujesz i dlaczego chcesz coś kupić.
- Refleksja nad emocjami – Zadaj sobie pytanie: co teraz czuję? Czy zakup rzeczywiście zaspokoi moją potrzebę, czy jest próbą chwilowego poprawienia nastroju?
- Świadoma zamiana nawyków – Kiedy rozpoznasz swoje mechanizmy, możesz zacząć je zmieniać. Od momentu myśli o zakupie do działania warto wprowadzić inny schemat, np. rozmowę z bliskim czy zajęcie się czymś kreatywnym.
Konsekwencje kompulsywnego kupowania
Zakupoholizm może prowadzić do poważnych skutków, zarówno psychologicznych, jak
i materialnych:
- Psychologiczne: Często osoby uzależnione od zakupów odczuwają wstyd, poczucie winy i obniżenie samooceny. Zakupy przestają dawać radość, a zamiast tego pogłębiają frustrację i niezadowolenie.
- Społeczne: Konflikty rodzinne, izolacja społeczna czy problemy w relacjach to częste następstwa niekontrolowanego kupowania. Osoba uzależniona może zaczynać unikać bliskich, kłamać i ukrywać wydatki, co pogłębia problemy.
- Ekonomiczne: Zadłużenie i utrata stabilności finansowej są częstymi konsekwencjami. Ludzie często nie zauważają, jak bardzo zakupy przejmują kontrolę nad ich życiem, dopóki nie znajdą się w trudnej sytuacji finansowej.

MediaMarkt i bp łączą siły: Za zakupy w MediaMarkt dostajesz bon na paliwo lub kawę

Burgerowy fenomen nie zwalnia – ponad 30% wzrostu zamówień burgerów w aplikacji Glovo

Aloha w dostawie! Lilo i Stich wracają – a z nimi na fali poké bowle
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii

Jedynka Newserii

Nowe technologie

Gwiazdy: Stresują nas galerie, więc wolimy zakupy online. W sieci łatwiej też znaleźć dobre promocje
Gwiazdy obecne podczas Domówki Amazon Prime zgodnie przyznają, że zakupy online bardzo ułatwiają życie i pozwalają zaoszczędzić sporo czasu i pieniędzy. Z powodu licznych obowiązków zawodowych czy też opieki nad dziećmi nie zawsze mają bowiem czas na wielogodzinne buszowanie po galeriach, natomiast oferta sklepów internetowych jest dostępna 24 godziny na dobę, co umożliwia dokonanie wyboru o każdej porze
Konsument
Konsumenci rynku telekomunikacyjnego narzekają na nieprzejrzyste oferty. Jeden z operatorów chce je wyeliminować

Co piąty Polak dostrzega pozytywne zmiany na rynku usług telekomunikacyjnych, głównie jego rozwój, zarówno pod kątem liczby ofert, jak i rozwoju technologii. Gorzej jednak wypada przejrzystość ofert – wynika z badania Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Konsumenci są zmęczeni skomplikowanymi taryfami i ukrytymi kosztami, dlatego coraz większym zainteresowaniem cieszą się proste pakiety. Dlatego też T-Mobile startuje z nową ofertą „Po prostu", z jednym, prostym abonamentem bez żadnych limitów.
Handel
Rynek piwa kurczy się w I półroczu 2025 roku. Zła pogoda w maju przyniosła 12-proc. spadek sprzedaży

Pierwsze półrocze br. to kolejny okres spadku rynku piwa w Polsce. I to mimo dynamicznego wzrostu produkcji i sprzedaży piwa bezalkoholowego. Zdaniem przedstawicieli Związku Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego – Browary Polskie miały na to wpływ m.in. niesprzyjająca pogoda i negatywna narracja wokół branży piwnej. Ponadto wśród wyzwań, z jakimi musi się mierzyć rynek, są rosnące koszty prowadzenia działalności oraz przygotowania do systemu kaucyjnego, który zacznie obowiązywać już za trzy miesiące – wskazuje Mieszko Musiał, nowy prezes zarządu związku.