RAPORT NIZP-PZH: W diecie Polaków jest za dużo niezdrowych tłuszczów nasyconych

Jak informuje Upfield, z najnowszych danych opublikowanych przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny w raporcie nt. sytuacji zdrowotnej ludności wynika, że Polacy jedzą zbyt dużo tłuszczów nasyconych. Dlaczego może stanowić to problem? Spożywanie żywności będącej źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych, takiej jak np. czerwone mięso, masło, smalec, pełnotłusty ser, tłusta śmietana, słone przekąski, ciastka czy słodycze, wiąże się m.in. ze wzrostem ryzyka zachorowania na chorobę wieńcową serca[1]. To właśnie choroby serca stanowią główną przyczynę zgonów w naszym kraju[2].

Około 170 000 Polaków umiera co roku w wyniku chorób związanych z układem krążenia[3]. Współczynnik umieralności na schorzenia związane z kondycją serca jest w Polsce wyższy niż przeciętnie w innych krajach Unii Europejskiej – średnia w krajach UE wynosiła w 2017 roku 119,4 zgonów w wyniku chorób serca na 100 000 mieszkańców, a tym samym okresie w Polsce aż 143,2[4].

Czynnikiem rozwoju tych dolegliwości jest m.in. niewłaściwa dieta, w tym – przede wszystkim jakość spożywanego przez nas tłuszczu.

Alarmujące dane

Zgodnie z najnowszymi danymi opublikowanymi przez Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny (PZH) na www.pzh.gov.pl, tłuszcze nasycone w diecie Polaków dostarczają 14% energii, podczas gdy aktualne źródła naukowe zalecają, by maksymalnie stanowiły one 5-6% energii (u dzieci do 9. roku życia do 10% energii), przy czym „ich spożycie powinno być tak niskie, jak to jest możliwe do osiągnięcia w diecie zapewniającej właściwą wartość żywieniową”[5] – czytamy w raporcie PZH, bo takie też jest zalecenie Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności.

Aż 65% Polaków ma podwyższony poziom cholesterolu[6], który jest czynnikiem ryzyka rozwoju chorób serca. Główną przyczyną takiego stanu rzeczy jest właśnie nadmierne spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych w diecie.

„Negatywny wpływ na zdrowie tłuszczów nasyconych, których źródłem są przede wszystkim produkty zwierzęce, potwierdzają liczne badania i rekomendacje – wystarczy przywołać oficjalną i bardzo szeroką opinię Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA). Jest to najbardziej wiarygodne źródło wiedzy na temat zdrowych/niezdrowych tłuszczów, stworzone na podstawie tysięcy artykułów naukowych na ten temat. Opinie o negatywnym oddziaływaniu zdrowotnym kwasów nasyconych podzielają najważniejsze instytucje naukowe na świecie zajmujące się zaleceniami żywieniowymi, począwszy od Światowej Organizacji Zdrowia, na narodowych, czy regionalnych instytucjach kończąc. To właśnie dlatego na każdym produkcie spożywczym musi być podana informacja o zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych” – mówi prof. dr hab. Krzysztof Krygier, specjalista z zakresu nauki o tłuszczach oraz dodatków do żywności i żywności specjalnej.

Zdrowe tłuszcze roślinne

Tłuszcz jest absolutnie niezbędnym składnikiem każdej diety. Według zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) tłuszcze powinny stanowić od 20 do 35% spożywanych kalorii.

Pod względem struktury spożycia kwasy tłuszczowe dzieli się na dwie podstawowe grupy: nasycone i nienasycone.

Które produkty stanowią źródło niezdrowych tłuszczów nasyconych? Są to przede wszystkim tłuszcze zwierzęce jak mięso, masło, smalec, pełnotłuste sery, tłusta śmietana, ale także słone przekąski czy słodycze. Rekomendowane, zdrowe tłuszcze nienasycone znajdziemy natomiast m.in. w olejach roślinnych, nasionach, ziarnach, ich źródłem jest też wysokiej jakości margaryna, a także orzechy.

„W naszej diecie szczególnie ważną rolę pełnią kwasy nienasycone, a w tej grupie przede wszystkim tzw. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, w skrócie nnkt lub NNKT. Należy podkreślić słowo „niezbędne”, gdyż rzeczywiście są one niezbędne w naszej diecie i po drugie – organizm człowieka nie jest w stanie sobie samodzielnie ich wyprodukować, więc muszą być one spożywane wraz z codzienną dietą. Te zdrowe tłuszcze znajdują się m.in. w roślinnych olejach (rzepakowym, słonecznikowym), tłustych rybach, ich wskazanym źródłem jest też miękka margaryna” – mówi prof. Krygier.

Zastępowanie produktów będących źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych tłuszczami nienasyconymi w naszej diecie jest głównym, a przy tym jednym z najprostszych sposobów na obniżanie ryzyka zachorowania na choroby serca.

Źródło danych:

RAPORT: „Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania 2020”, red. B.Wojtyniak i P.Goryński, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny (NIZP-PZH). Pełny raport dostępny jest na stronie: https://www.pzh.gov.pl/sytuacja-zdrowotna-ludnosci-polski-i-jej-uwarunkowania-raport-za-2020-rok/

[1] Geng Zong, Yanping Li, Anne J. Wanders, Marjan Alssema, Peter L. Zock, Walter C. Willett, Frank B. Hu, and Qi Sun. Intakes of Individual Saturated Fatty Acids and Risk of Coronary Heart Disease in Two Large Prospective Cohort Studies of U.S. Men and Women. BMJ 2016;355:i5796.

[2] https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-demograficzny-2020,3,14.html

[3] Jw.

[4] https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/pdfscache/13824.pdf

[5] „Sytuacja zdrowotna ludności Polski i jej uwarunkowania 2020”, red. B.Wojtyniak i P.Goryński, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny (NIZP-PZH), str. 486.

[6] Źródło: „Epidemiologia palenia papierosów oraz innych czynników ryzyka chorób układu krążenia w Polsce – badanie NATPOL 2011”.