Mówi: | Mikołaj Marcela |
Funkcja: | pisarz, wykładowca akademicki |
Mikołaj Marcela, wykładowca akademicki: Polskie szkolnictwo tkwi w XIX wieku. Przywiązujemy zbyt dużą wagę do ocen i podstawy programowej
Wykładowca akademicki twierdzi, że nasza edukacja zarówno pod względem stawianych sobie celów, jak i metod, którymi stara się je zrealizować, tkwi w XIX wieku. Ze zdwojoną mocą doświadczyliśmy tego chociażby w trakcie pandemii, kiedy zdalne nauczanie sprawiało ogromne problemy. Jego zdaniem przez ostatnie dwa stulecia zatraciliśmy rozumienie tego, czym jest uczenie się i jak powinno ono wyglądać.
W swoich publikacjach Mikołaj Marcela podkreśla, że 200 lat temu, kiedy nie było możliwości podróżowania po świecie, a książki były luksusem, szkoła stawała się dla dzieci prawdziwym oknem na świat. Dziś natomiast jest powrotem do XIX-wiecznej wioski. I tak na lekcjach polskiego uczniowie czytają lektury sprzed kilkudziesięciu czy kilkuset lat, które poruszają problemy całkowicie obce młodemu pokoleniu, na lekcjach biologii czy fizyki zamiast doświadczać niezwykłości świata za pośrednictwem eksperymentów, poznają niezrozumiałą teorię i wiedzę encyklopedyczną, a na matematyce zamiast mierzyć się z matematycznymi quizami i zagadkami, rozwiązują nudne równania. A przecież nauka potrafi być fascynująca.
– System polskiego szkolnictwa tkwi w XIX wieku, zresztą tak samo jak nasze wyobrażenie o pracy. Mam wrażenie, że tkwimy w błędnym kole, bo z jednej strony mamy edukację, która przygotowuje nas do pracy i tkwi w swoim modelu w XIX wieku, a z drugiej strony przygotowujemy do modelu pracy, który też jest XIX-wieczny i nie bierzemy pod uwagę możliwości, jakie daje nam np. praca zdalna, uelastycznienie czasu pracy, możliwość korzystania z nowych narzędzi, które zupełnie zmieniają naszą rzeczywistość, ale też charakter tego, czym jest praca i jak można ją wykonywać – mówi agencji Newseria Lifestyle Mikołaj Marcela, pisarz, wykładowca akademicki, autor książek i e-booków.
Dlatego też uważa, że trzeba inaczej podejść do edukacji: zawiesić wykonywanie podstawy programowej, zaprzestać oceniania i zadawania prac domowych. Niestety nie ma złudzeń, że to się uda, i bardzo żałuje, bo jak twierdzi, tego właśnie potrzebuje teraz polska szkoła. Jego zdaniem powinno się zacząć wykorzystywać bogactwo zasobów e-learningowych, kursów online, ale też nauczyć dzieci, jak owocnie korzystać z internetu, szukać najlepszych źródeł i nowoczesnych sposobów przyswajania wiedzy.
– System edukacji w Polsce tkwi w XIX wieku, ponieważ uważamy, że wszyscy mamy się nauczyć tego samego w taki sam sposób i wszyscy musimy mieć jakąś podstawową wiedzę do funkcjonowania w świecie. Z drugiej strony żyjemy w świecie, w którym ceni się wyjątkowość, kreatywność, innowacyjność i odchodzenie od tego, co wszyscy wiedzą, a docenianie tego, czego nikt inny nie potrafi – mówi pisarz.
By zgłębić temat, Mikołaj Marcela zachęca do lektury swojej ostatniej książki: „Jak nie spieprzyć życia swojemu dziecku. Wszystko, co możesz zrobić, żeby edukacja miała sens”. Jest to poradnik adresowany do rodziców, którzy w tym czasie stają przed trudnym zadaniem łączenia życia zawodowego z rodzinnym. Jego zdaniem polski system edukacji wymaga natychmiastowych zmian.
– Podstawową rzeczą jest kwestia motywacji. I tutaj znów zarówno edukację, jak i pracę łączy bardzo błędne wyobrażenie na temat tego, co nas w tych dziedzinach motywuje. Cały czas zakładamy, że to z jednej strony są nagrody, czyli wynagrodzenie albo oceny, a z drugiej strony mamy takie przekonanie, że to mogą być kary, czyli albo jakieś obcięcie wynagrodzenia, albo negatywne oceny. Musimy więc to zmienić – mówi.
I jeśli rzeczywiście chcemy to zrobić, musimy zacząć myśleć w kategoriach motywacji wewnętrznej i celu, autonomii i kompetencji. Dotyczy to zarówno edukacji, jak i rynku pracy.
– Jeśli bazujemy na motywacji wewnętrznej, to wtedy właśnie przestają się liczyć pieniądze, przestają się liczyć oceny, a zaczyna się liczyć to, co ma dla nas sens i to, co jest ważne, czyli chęć rozwijania samego siebie i stawania się najlepszą wersją samego siebie – mówi Mikołaj Marcela.
Pisarz uważa, że nie ma jednego wzorcowego modelu edukacji, ponieważ każdy człowiek ma inne potrzeby. Można natomiast rozważać pewne modele, które lepiej lub gorzej odpowiadają na potrzeby określonych grup osób.
– Wzorcowy model pewnie byłby taki, który z jednej strony bazuje na motywacji wewnętrznej i pozwala podążać za swoimi zainteresowaniami, a z drugiej strony – zapewnia wsparcie nauczycieli czy opiekunów. Mamy alternatywne modele edukacji, które niestety nie są wcale alternatywne, tylko ten publiczny to jest bardzo alternatywny model oświaty. I to np. jest edukacja demokratyczna, edukacja Montessori, plan daltoński – to są modele, które można z powodzeniem stosować też w szkołach publicznych. Są nauczyciele, którzy to stosują, i dyrektorzy szkół, którzy na to pozwalają, ale jednego modelu dla każdego nie ma. Tak jak nie ma idealnej pracy dla każdego człowieka i tak samo nie ma idealnej edukacji – mówi.
Mikołaj Marcela podkreśla, że kluczową rolę w edukacji odgrywają rodzice. Przede wszystkim powinni oni zmienić swoje nastawienie do ocen i na nowo zdefiniować pojęcie sukcesu.
– Zakładamy, że sukces daje nam szczęście, czyli najpierw musimy dostać dobrą pracę, a żeby dostać dobrą pracę, to musimy skończyć szkołę z najlepszymi ocenami i dostać się na najlepsze studia. Według najnowszych badań okazuje się, że jest dokładnie odwrotnie, że to dopiero szczęście, dobre samopoczucie i poczucie własnej wartości dają możliwości i warunki do tego, żeby odnieść autentyczny sukces w nauce i w pracy. Więc po stronie rodziców jest odejście od myślenia o czerwonych paskach, o tym, żeby dzieci miały jak najwięcej zajęć dodatkowych, a pozwolenie im na indywidualny rozwój we własnym tempie i korzystanie z własnych zasobów i motywacji wewnętrznej – dodaje pisarz.
Mikołaj Marcela jest też autorem e-booka „Jak nie myśleć o pieniądzach i je mieć” na platformie How2.
Czytaj także
- 2025-06-06: Otyłość i niedożywienie u seniorów często idą w parze. Źródłem problemu często tańsza, wysokoprzetworzona żywność
- 2025-06-04: Bryska: Kończę prace nad nowym albumem. To jest bardzo osobisty krążek opowiadający o nowym okresie w moim życiu
- 2025-05-23: Maciej Rock: Przygotowania do Polsat Hit Festiwal trwają cały rok. To olbrzymie przedsięwzięcie logistyczne
- 2025-05-29: Stabilność zatrudnienia jedną z najważniejszych kwestii dla pokolenia Z. Nie chodzi jednak o wieloletnią pracę na etacie
- 2025-05-06: Dla większości Polaków praca to obowiązek. Tylko niewielka część czuje satysfakcję z wykonywanych zadań
- 2025-04-04: W drugiej połowie roku do sprzedaży trafi najinteligentniejszy Mercedes. W pełni elektryczny CLA jest krokiem do całkowitej dekarbonizacji produkcji
- 2025-05-09: Wiktor Dyduła: Praca w charakterze kelnera jest bardzo ciężka fizycznie i psychicznie. Dlatego trzeba dawać napiwki, bo nawet 5 zł może zrobić komuś dzień
- 2025-04-11: Klaudia Zioberczyk: Święta wiążą się z tym, że się kupuje masę ubrań i jedzenia. Ja w tym roku postawię na minimalizm
- 2025-03-26: Patricia Kazadi: To będzie bardzo pracowita wiosna. Pracuję nad własną muzyką
- 2025-04-01: Małgorzata Potocka: Jestem absolutnie oddana mojemu teatrowi. Jak się robi teatr z pasji, to nie trzeba odpoczywać
Kalendarium
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii

Jedynka Newserii

Psychologia

Qczaj: Moja siostra przeszła załamanie psychiczne. Dźwigamy na swoich barkach bardzo dużo i czasami po prostu nie mamy już siły
Trener przeżył niedawno prawdziwe chwile grozy po tym, gdy jego siostra trafiła do szpitala. Mimo że jest już dorosła, to nadal czuje się za nią odpowiedzialny, tak samo jak wtedy, kiedy opiekował się nią po wyjeździe mamy do USA. Jednocześnie Qczaj apeluje do tych, którzy zmagają się z jakimś kryzysem psychicznym, by nie wstydzili się mówić o swoich problemach i mieli odwagę prosić o pomoc. Dzięki temu można zapobiec tragedii.
Konsument
Otyłość i niedożywienie u seniorów często idą w parze. Źródłem problemu często tańsza, wysokoprzetworzona żywność

Niemal 64 proc. osób między 65. a 74. rokiem życia ma nadmierną masę ciała. Co piąty senior cierpi z powodu niedożywienia. Szczególną sytuacją jest taka, w której osoba starsza jest otyła, ale jednocześnie niedożywiona jakościowo. U źródeł problemów żywieniowych leżą z jednej strony mechanizmy związane z fizjologią starzenia się oraz różne choroby towarzyszące, a z drugiej – czynniki ekonomiczne i psychologiczne, takie jak samotność czy brak wystarczających środków. Eksperci zwracają uwagę na to, że ważne jest edukowanie i aktywizowanie seniorów, ponieważ zarówno otyłość, jak i niedożywienie prowadzą do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Gwiazdy
Anna Powierza: Mimo wyniku wyborów prezydenckich z czasem będzie mniej podziałów w społeczeństwie. Chciałabym pierwszej damy, która stoi po stronie kobiet

Aktorka nie dziwi się, że wynik wyborów prezydenckich budzi tak ogromne emocje, bo przecież niemal równej połowie głosujących niezwykle trudno pogodzić się z tym, że nie wygrał właśnie ich faworyt. Eksperci zastanawiają się, jak będzie teraz wyglądał polityczny krajobraz, rządzący już podejmują pewne kroki, a Anna Powierza chce wierzyć, że nowy lokator Pałacu Prezydenckiego sprosta wyzwaniu i udowodni, że głos oddany na niego nie został zmarnowany. Na wysokości zadania powinna także stanąć jego żona.