5 sposobów, jak zainteresować córkę naukami ścisłymi

11 lutego obchodzimy Międzynarodowy Dzień Kobiet i Dziewcząt w Nauce. To dobra okazja, aby zastanowić się nad przyszłością twojej córki. Co możesz zrobić, by kariera inżynierki, biotechnolożki, analityczki czy informatyczki była dla dziewczynki równie naturalnym wyborem, co rozwój w dziedzinach humanistycznych?

Sprawozdanie Komisji Europejskiej „She Figures 2021” informuje, że na naszym kontynencie kobiety stanowią 41 proc. ogółu naukowców i inżynierów, 33 proc. badaczy i jedynie 22 proc. pracowników IT. Dlaczego w środowisku STEM (ang.: Science, Technology, Engineering, Math – w tłumaczeniu: nauki przyrodnicze, technologia, inżynieria i matematyka) mężczyźni wciąż stanowią większość?

Według internetowego magazynu “Science of Learning” (artykuł nr 4/19/2019) nie ma dowodów na biologiczne różnice między płciami w przyswajaniu wiedzy STEM. Mimo tego, dziewczęta rzadziej wybierają nauki przyrodnicze czy ścisłe jako ścieżkę rozwoju swojej kariery. Media w większości skupiają się raczej na przekonywaniu nastolatek, jak ważny jest idealny wygląd, niż na pokazywaniu im wartościowych autorytetów i pozytywnych przykładów spełnionych zawodowo kobiet. Według badań 3M State of Science Index, co drugi Polak (55 proc.) uważa, że dziewczęta i kobiety są częściej zniechęcane do kontynuowania nauki w STEM niż mężczyźni.

– Dziewczęta zaczynają precyzować swoje zawodowe marzenia w wieku 10-15 lat. W tym czasie albo je zachęcimy, żeby rozwijały swoje talenty np. w kierunku nauk przyrodniczych czy ścisłych, albo pójdą inną drogą – podkreśla Karolina Zychiewicz z firmy 3M, jedna z liderek Women Leadership Forum – organizacji, której celem jest inspirowanie kobiet do rozwoju swojej kariery oraz kreowanie przyjaznego kobietom środowiska pracy.  

W tym samym wieku 10-15 lat znacząco spada u dziewczynek poczucie pewności siebie oraz zaczynają niekorzystnie działać stereotypy, które ograniczają ich wybory edukacyjne i zawodowe. „Chcemy inspirować dziewczynki do tego, aby były liderkami przyszłości – odważnie i w zgodzie ze sobą formułowały i realizowały swoje marzenia i ambicje, współkształtując świat wokół siebie” – pisze Eliza Durka, fundatorka i prezeska Fundacji Insipring Girls w Raporcie „Aspiracje dziewczynek w Polsce”.

Jak możesz zainspirować swoją córkę, aby wykorzystać jej potencjał i od najmłodszych lat rozwijać w niej ciekawość świata oraz pozytywne nastawienie do nauki? Mamy dla ciebie kilka podpowiedzi.

1. Walcz ze stereotypami

Staraj się kształtować osobowość swojego dziecka wbrew stwierdzeniom typu „dziewczynkom nie wypada”. Presja związana z tymi – wydawałoby się – niewinnymi słowami powoduje, że twoja córka może mieć problem z pewnością siebie. Buduj w sobie nawyk, aby patrzeć na swoje dziecko przez pryzmat jego zainteresowań, potencjału i temperamentu, a nie płci. Nie dziel stereotypowo zajęć, aktywności sportowych, zabawek, książek, filmów i gier na dziewczęce i chłopięce. Zapewnij też córce przestrzeń, aby mogła swobodnie się wypowiadać, uczestniczyć w rozmowach dorosłych. To pomoże jej rozwijać poczucie, że jest ważna, a jej głos się liczy i jest brany pod uwagę przy formułowaniu opinii czy podejmowaniu decyzji.

2. Zapewnij odpowiedni przykład i wspierające środowisko

Zadbaj o to, by przede wszystkim w rodzinnym domu córka miała bezpieczną przestrzeń do poznawania świata, rozbudzania ciekawości i kreatywności, rozwiązywania zagadek – będzie świetnie, gdy w kreatywnej rozrywce i zabawach wezmą też udział rodzice. Ważny jest także rozwój dziewczynki w gronie rówieśników. Zachęć ją, by dołączyła do kółek zainteresowań, organizacji w tym naukowych, działających także poza szkołą. Nie musi to być lepienie z gliny czy balet – równie ciekawy może okazać się klub modelarski czy zajęcia z podstaw programowania.

3. Zachęć do szukania autorytetów z obszaru STEM

Wspieraj córkę w poszukiwaniu kobiecych autorytetów w najbliższym otoczeniu. Zacznij od rodziny i znajomych, albo od szkoły – wiele placówek realizuje ciekawe inicjatywy wykraczające poza standardowe lekcje. Przykładem może być program mentoringowy w Szkole Podstawowej nr 8 we Wrocławiu, który powstał we współpracy firmy 3M z Fundacją Inspiring Girls.

– Prowadzimy ten program, by zwiększyć u dziewcząt poczucie własnej wartości oraz pewność siebie – bez względu na to, jaki kierunek edukacji wybiorą – tłumaczy Karolina Zychiewicz. – Chcemy przedstawić uczennicom VIII klas wiele możliwości ciekawej pracy w dorosłym życiu. Zaprosiliśmy je do udziału w cyklu inspirujących spotkań z „role model’kami”, czyli wzorami do naśladowania, które pracują w 3M na stanowiskach technicznych. Często bowiem uczennice rezygnują z wyboru ścieżki technicznej, ponieważ nikt ich do tego odpowiednio nie zachęcił, nie pokazał pozytywnego przykładu. Dziewczyny w tym wieku nie są świadome, że mają tę możliwość, że są kobiety, które osiągają sukcesy w dziedzinach technicznych.

4. Ucz poprzez rozrywkę

Nauka może być dobrą zabawą. Na spacer wychodźcie wyposażeni w lupę lub lornetkę, żeby obserwować przyrodę – sprawdźcie, jakie rośliny rosną w pobliskim parku lub jakie ciekawe owady i ptaki można tam wypatrzeć. Bawcie się w „domowe laboratorium” – wykonujcie eksperymenty z wykorzystaniem produktów, które znajdziecie w kuchni i w łazience. Chcesz znaleźć więcej pomysłów? Skorzystaj z materiałów edukacyjnych dostępnych np. na blogu „Moje dzieci kreatywnie” czy na platformie „Science at Home” (w języku angielskim).

Zachęcaj córkę do obserwowania kanałów popularnonaukowych w mediach społecznościowych, np. na YouTube. Młodszym dziewczynkom spodoba się cykl „Nauka To Lubię Junior” dr. Tomasza Rożka czy „Amazon STEM Kindloteka”. Starsze mogą z kolei oglądać kanał biotechnolożki Kasi Gandor. Ciekawe anegdoty i niesamowite historie prezentowane przez popularyzatorów nauki zmotywują dziewczynkę do samodzielnych odkryć, a młodzi youtube’rzy pasjonaci nauki będą inspiracją do dalszego rozwoju w tym kierunku.

5. Pokazuj, że nauka jest wszędzie

Dlaczego liście są zielone? Jak to się dzieje, że szczepionka chroni przed wirusami? Dlaczego znaki drogowe w nocy świecą? Czy na pustyni pada deszcz? Staraj się odpowiadać na takie pytania córki zgodnie ze swoją najlepszą wiedzą. Nie próbuj wymyślać fantastycznych opowieści. Wspólnie szukajcie odpowiedzi w wartościowych źródłach, jeśli pytania tego wymagają. Dzięki temu dziewczynka odkryje, że nauka i zdobywanie wiedzy to nie tylko szkolne zadania z matematyki czy biologii, ale coś, co towarzyszy nam na każdym kroku.

Czy musisz znać odpowiedź na każde pytanie? Absolutnie nie! Pokaż córce, że ty też chcesz się nadal rozwijać i poszukaj odpowiedzi razem z nią, nie tylko w internecie. Wybierzcie się do Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, a we Wrocławiu – do Hydropolis, albo do Centrum Innowacji 3M w czasie Nocy Laboratoriów. Możecie też odwiedzić Centrum Nauki Experymentarium w Łodzi albo Ogród Doświadczeń w Krakowie. Takie wspólne poszukiwanie odpowiedzi pomoże dziewczynce budować pewność siebie, kreatywność i ufność do szukania odpowiedzi w źródłach naukowych. Nie będzie miała obaw, by przyznać się do niewiedzy, a jednocześnie, by samodzielnie zdobywać informacje i szukać rozwiązań.

– Chłopcy traktują naukę w klasie mat-fiz lub studia na politechnice po prostu jako jedną z oczywistych opcji – tak samo powinno być w przypadku dziewcząt – mówi Bianka Siwińska, CEO Fundacji Edukacyjnej Perspektywy. – Warto wspierać dziewczynki w wyborze nauk STEM, ponieważ potrzebujemy liderek technologicznych, które będą mieć realny wpływ na świat. Kobiety są mądre, odpowiedzialne i kreatywne, więc to ważne, aby ich głos był słyszany – na równo z męskim.