Dlaczego karmienie piersią ma tak duży wpływ na odporność dziecka?

Wieloletnie badania potwierdziły tezę, że na dojrzewanie układu immunologicznego niemowlęcia duży wpływ ma jego układ pokarmowy. Czynnikami wspierającymi budowanie mocnej odporności dziecka są m.in. odpowiednia dieta i skład mikrobioty jelitowej. Trzeba też wiedzieć, że pokarmem najlepiej wzmacniającym funkcjonowanie układu odpornościowego, dzięki swojej kompleksowej kompozycji, jest kobiecy pokarm.

Wyzwania dla odporności niemowlęcia

Proces rozwoju układu odpornościowego rozpoczyna się już w brzuchu mamy i trwa do około 12. roku życia dziecka. W chwili przyjścia noworodka na świat jego układ immunologiczny nie jest zatem w pełni dojrzały i nie mając wcześniej kontaktu z wirusami i bakteriami, nie potrafi jeszcze z nimi walczyć. W pierwszych dniach i miesiącach organizm niemowlęcia wyposażony jest we własne przeciwciała IgM oraz te otrzymane od mamy poprzez jej łożysko – immunoglobuliny IgG.

Przeciwciała są kluczową składową układu odpornościowego – są niezbędne do rozpoznawania zagrożeń. Noworodek nie produkuje początkowo wystarczającej ilości własnych przeciwciał. Jak w takim razie mama powinna wspierać proces dojrzewania odporności niemowlęcia?

Wsparciem dla odporności dziecka jest mleko matki

W budowaniu odporności dziecka bardzo ważną rolę odgrywa sposób żywienia. Wiele procesów związanych z rozwojem układu immunologicznego odbywa się właśnie w układzie pokarmowym, a w jelitach znajduje się prawie 70% komórek odpornościowych[1].

Najlepszym pokarmem, który umożliwia stopniowy i prawidłowy rozwój, również układu odpornościowego, jest matczyny pokarm. Zawiera on przeciwciała, które chronią niemowlę przed zagrożeniami z otoczenia, a także posiada naturalne prebiotyki, stymulujące aktywność tzw. dobrych bakterii zasiedlających układ pokarmowy dziecka i tworzących odpowiedni profil mikrobioty jelitowej.

Eksperci ze Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zalecają wyłączne karmienie piersią przez 6 pierwszych miesięcy życia niemowlęcia, a następnie kontynuowanie karmienia piersią wraz z wprowadzaniem pokarmów uzupełniających. Zawarte w kobiecym pokarmie składniki czynią go wyjątkowym pożywieniem. Wśród komponentów tworzących kompleksową kompozycję mleka mamy należy wymienić m.in. oligosacharydy, które stanowią kompozycję ponad 1000 różnych krótkołańcuchowych i długołańcuchowych oligosacharydów w stosunku 9:1, z czego jedynie 200 zostało do tej pory szczegółowo scharakteryzowanych[2], nukleotydy – element procesów metabolicznych, który wspiera produkcję przeciwciał i zwiększa działanie komórek walczących z patogenami oraz tłuszcze – długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe, ważne dla rozwoju mózgu i wzroku. Warto jednak zaznaczyć, że dopiero wszystkie te składniki razem mają szczególnie dobroczynny wpływ na rozwój dziecka, w tym m.in. jego odporności.

Składniki ważne dla odporności

Układ odpornościowy, podobnie jak nerwowy, do harmonijnej pracy i rozwoju potrzebuje bodźców stymulujących, w tym m.in. odpowiedniego żywienia. Naukowcy od kilkudziesięciu lat prowadzą badania nad różnorodnością składników mleka matki, aby zrozumieć, w jaki sposób ten pokarm wspiera rozwój młodego organizmu. Nie jest to proste, ponieważ w mleku matki nie chodzi o jeden składnik, ale o całą kompozycję składników.

Z myślą o dzieciach, które z różnych przyczyn nie mogą być karmione pokarmem mamy, powstał Bebilon 2 – kompletna kompozycja zawierająca także składniki naturalnie występujące w mleku matki[3]. To mleko następne dostarcza dziecku wiele korzyści, m.in. wspiera prawidłowy rozwój, w tym funkcjonowanie układu odpornościowego, oraz rozwój funkcji poznawczych. W składzie zawarta jest m.in. unikalna kompozycja oligosacharydów GOS/FOS w stosunku 9:1, które odwzorowują kompozycję krótko- i długołańcuchowych oligosacharydów mleka matki, kwas DHA dla rozwoju mózgu, witaminy A, C i D dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego czy jod i żelazo dla rozwoju poznawczego. Jest to również mleko modyfikowane najczęściej rekomendowane przez pediatrów w Polsce[4].

Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz jest rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.

[1] Ok. 70% komórek odpornościowych organizmu znajduje się w przewodzie pokarmowym (Furness JB, et al., 1999).

[2] Stahl B. et al. Oligosaccharides from human milk as revealed by matrix-assisted laser desorption/ionization mass spectrometry. Anal Biochem 1994; 223(2):218–26.

[3] Kompletna kompozycja Bebilon 2 zgodna z przepisami prawa zawiera m.in. witaminy A, C i D dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, DHA dla rozwoju mózgu i wzroku oraz żelazo dla rozwoju poznawczego. Laktoza, DHA, witaminy, żelazo, wapń oraz nukleotydy naturalnie występują w mleku matki. Mleko matki zawiera dodatkowo unikalne składniki, w tym m.in. przeciwciała, hormony i enzymy.

[4] Wśród mlek następnych, na podstawie badania przeprowadzonego przez Kantar Polska S.A. w lutym 2020 r.