Wspólnie to wspaniałe miejsce

Jak Spilno Hubs w Polsce stały się centrami społeczności dla rodzin z Ukrainy i z Polski

Wchodząc do zatłoczonego Spilno Hub w Poznaniu w godzinach pozaszkolnych obserwujemy przyjemny gwar. Matka przyprowadza swoje dzieci na zajęcia z języka polskiego, podczas gdy ojciec przytula swoją córkę, zanim ta pójdzie na zajęcia filmowe. Dwie nastoletnie dziewczyny śmieją się w drodze na korepetycje, zajęte recepcjonistki pomagają odpowiadać na pytania zatroskanym rodzicom. Matki i babcie w oczekiwaniu aż ich podopieczni skończą zajęcia, oglądają wspólnie film lub po prostu rozmawiają, wymieniając się najnowszymi informacjami. Widać, że jest to tętniące życiem centrum społeczności.

- Często tu przychodzę, bardzo mi się tu podoba. Moimi najlepszymi przyjaciółmi są Nastia, Vika i Ruslan - mówi 9-letnia Lesia, która uczęszcza na lekcje języka polskiego, zajęcia komputerowe, filmowe i taneczne.

- Przywożę córkę do Spilna prawie codziennie - Wtóruje jej mama Olena. - Chce tu zostać jak najdłużej i z ekscytacją opowiada mi o swoim dniu. Wychowawcy pracujący tutaj są wspaniali.

Olena przyjechała do Poznania z Dnipro w Ukrainie z córką i synem w marcu 2022 roku. Po drodze zatrzymała się w Kijowie i Lwowie, ale jej celem był Poznań, ponieważ ma tu przyjaciół. Po raz pierwszy dowiedziała się o Spilno Hub przez przypadek - mieszkała przy tej samej ulicy i przechodząc obok usłyszała język ukraiński. Od tego czasu zaczęła przychodzić tam regularnie.

- Uczęszczałam na lekcje języka angielskiego, jogę, kurs komputerowy i warsztaty dla rodziców - wylicza Olena. - Na niektórych zajęciach poznałam również Polaków mieszkających w Poznaniu.

Ponieważ wojna w Ukrainie dalej trwa, rodziny uchodźców potrzebują bardziej zrównoważonego wsparcia w miejscach, w których się osiedliły. To jest główny cel działania sześciu centrów Spilno w Polsce. Są to wspierane przez UNICEF ośrodki, oferujące pomoc w dostępie do usług publicznych oraz w zakresie zdrowia psychicznego i wsparcia psychospołecznego dla dzieci i opiekunów, ale także pomocy prawnej. W ofercie są także lekcje języka polskiego i angielskiego, zajęcia rekreacyjne, oraz rozwój umiejętności miękkich. "Spilno" w języku ukraińskim oznacza "razem" lub "wspólnie". Centra Spilno są prowadzone we współpracy z lokalnymi samorządami i zapewniają uchodźcom bezpieczną przestrzeń do kontaktu z lokalną społecznością.

Spilno oznacza razem

Każdy ośrodek Spilno Hub zapewnia podstawowy pakiet usług, ale jest również dostosowany do lokalnych potrzeb. W Spilno Hub w Łodzi rodziny mogą przyjść na warsztaty artystyczne, zajęcia taneczne hip-hop, grupy terapeutyczne i wieczory gier. Jest tam nawet chór, klub kobiet i zespół muzyczny o nazwie Spilno.

- Chodzę na warsztaty z kolażu fotograficznego, właśnie dzisiaj w nich uczestniczyłam. Zrobiłam jeden dla mojej nauczycielki, ponieważ jutro kończę drugą klasę. Dam jej go w prezencie - mówi 9-letnia Daniela z Zaporoża.

Ojciec Danieli, Sergey, również uczęszcza do centrum. Najczęściej spotyka się z innymi rodzicami, aby grać w gry planszowe z zakresu edukacji finansowej. - Pomagam tacie w grach planszowych, beze mnie sobie nie poradzi - śmieje się Daniela.

Rodzice i wychowawcy podkreślają, jak te centra są ważne dla dzieci, sprawiają, że czują się mniej samotne i zdezorientowane nową sytuacją. Ale centra Spilno w ten sam sposób pomagają rodzicom, dając im przestrzeń do spotkań, rozmów i wzajemnego wsparcia.  

- Uczęszczam na spotkania klubu kobiet. O wiele łatwiej jest dowiedzieć się wszystkiego w grupie. Każda kobieta zadaje inne pytania. Rozmawiamy na tematy, o których mogłam wcześniej nie pomyśleć, na przykład jak rozliczyć podatki - mówi Krystyna z Czernihowa, obecnie mieszkająca w Łodzi z 6-letnią córką Stefanią. - Nie wiem, co będzie dalej, ale robię wszystko, co mogę, aby tu zostać i pracować.

Edukatorki sercem społeczności  

Zarówno w Poznaniu, jak i w Łodzi, zespół edukatorów, psychologów i koordynatorów pracuje, aby spajać społeczność Spilno. Troszczą się o każde dziecko, każdą historię i każdą rodzinę.

- Przygotowujemy uczniów do egzaminów ósmoklasisty i udzielamy korepetycji z wielu przedmiotów. Chcemy, aby odnieśli sukces - mówi Galina Samoiliuk, korepetytorka w Spilno w Poznaniu.

Galina przeprowadziła się do Polski osiem lat temu i jest nauczycielką w szkole publicznej.

- Wiele rodzin nie wie, co czeka ich dalej. Niektóre dzieci realizowały ukraiński program nauczania podczas pobytu w Polsce, a teraz ich rodziny zdecydowały się zostać tutaj na dłużej. Musimy przyspieszyć ich naukę języka polskiego, aby mogli uzyskać dostęp do polskiego systemu szkolnictwa - mówi Galina.

"Dzień dobry!" mówi po polsku 9-letni Mark wchodząc do pokoju.

- Moje dzieci uwielbiają Spilno - mówi Iryna, matka Marka i 8-letniej Nediny. - Kiedy poduczą się języka polskiego, będą mogły uczęszczać do szkoły bez problemów.

Zdrowie psychiczne i wsparcie psychospołeczne są podstawą wielu działań prowadzonych w centrach Spilno. Pracownicy, z których wielu jest Ukraińcami, są świadomi obaw i wyzwań, z jakimi zmagają się dzieci i ich rodziny. Różnorodne warsztaty artystyczne i kreatywne, joga, taniec i grupy psychologiczne mają na celu złagodzenie stresu i wsparcie w osiedleniu się w nowym życiu.

- Każdy człowiek ma emocje... wszyscy nosimy je w sobie. Wyrażamy te emocje poprzez nasze ciała. Taniec działa dobrze na odstresowanie - mówi Nastya Saraikova, psycholog i instruktor tańca hip-hop w Spilnie w Łodzi.

- Dzieci, które przychodzą do Spilno, mają reaktywny układ nerwowy- mówi Irina Serhunova, wychowawczyni w Spilno w Poznaniu. - Rodzice też są zestresowani i przekazują to swoim dzieciom. Sztuka i praca rękami uspokajają ich.

Marta Molfar, dyrektor Spilno Hub w Łodzi, również wierzy w uzdrawiającą moc arteterapii.

- Nie wierzyłam, że to działa, dopóki sama nie chwyciłam za pędzel - mówi. - Dzięki temu można naprawdę pracować nad przetwarzaniem emocji.  

Działania UNICEF w ramach Spilno Hub w Poznaniu są możliwe dzięki wsparciu amerykańskiego Biura Ludności, Uchodźców i Migracji (BPRM), podczas gdy prace w ramach Spilno Hub w Łodzi są możliwe dzięki rządowi Japonii i prywatnym darowiznom otrzymanym za pośrednictwem Komitetu Narodowego UNICEF USA i Komitetu Narodowego UNICEF Australia.