MALCZEWSKI, PANKIEWICZ I HOFMAN – NAJWAŻNIEJSI TWÓRCY PRZEŁOMU XIX I XX WIEKU W

Tajemnicze ucieleśnienie wiosny Jacka Malczewskiego, zachwycający czystością kolorów pejzaż Saint–Tropez Józefa Pankiewicza czy łączący światy sacrum i profanum obraz Wlastimila Hofmana z najbardziej cenionego przez kolekcjonerów okresu jego twórczości – to jedne z największych atrakcji aukcji „Art Outlet. Sztuka Dawna”, która 7 lipca odbędzie się w Warszawie. DESA Unicum zaprezentuje na niej aż 103 dzieła cenionych artystów tworzących w drugim półwieczu XIX stulecia oraz pierwszej połowie XX wieku. Nie zabraknie ulubieńców sztuki dawnej: Meli Muter, Józefa Rapackiego czy Jerzego Kossaka. Pod młotek trafią również ciekawe prace pojawiających się rzadko artystów, jak Maurycy Minkowski, Kazimierz Alchimowicz czy Kazimierz Wasilkowski. Dużym atutem lipcowej licytacji są atrakcyjne  wyceny obiektów – estymacje większości z wystawionych dzieł nie przekraczają 50 tys. złotych. Wszystkie licytowane prace będzie można zobaczyć na wystawie przedaukcyjnej w siedzibie DESA Unicum przy ul. Pięknej 1A w Warszawie.

Prezentowana „Primavera” namalowana przez Jacka Malczewskiego w 1903 roku jest – jak przystało na twórczość genialnego przedstawiciela Młodej Polski – obrazem symbolicznym, nasyconym wymykającą się jednoznacznej interpretacji treścią. Niemal całą kompozycję zajmuje głowa personifikacji wiosny z rozwianymi włosami i wplatanymi w nie kwiatami, obrazującymi odrodzenie i powiew świeżości. Malczewski sięgnął tutaj po raz kolejny po jeden z popularniejszych tematów w malarstwie początku XX wieku. Motyw wiosny inspirował chociażby Henri’ego Matisse’a, a wśród polskich artystów, oprócz Malczewskiego, także Wojciecha Weissa. Nieznajdujący wyraźnego i jednoznacznego początku motyw „świętej wiosny”, związany z jednej strony z rytuałami pogańskimi, na gruncie sztuki polskiej traktowany był również jako hymn na cześć nadziei wiązanych z odzyskaniem niepodległości.

Symboliczna twórczość Jacka Malczewskiego miała olbrzymi wpływ na Wlastimila Hofmana, który studiował pod okiem mistrza w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. Na lipcowej aukcji pojawią się aż trzy prace urodzonego w Pradze malarza, wśród których uwagę przykuwa szczególnie obraz „Anioł i kobieta” z 1930 roku. Kompozycja pochodzi z najbardziej cenionego przez kolekcjonerów okresu twórczości Hofmana. Na pierwszym planie pracy, łączącej w charakterystyczny dla malarza sposób światy sacrum i profanum, znajduje się kobieta, której towarzyszy anioł o twarzy dziecka. Postać trzyma w dłoniach instrument muzyczny (być może cytrę). W tym przypadku jest to malarstwo z dopełniającymi je akordami lirycznej muzyki anielskiego grajka, słyszalnymi w podświadomości widza.

W pierwszych dniach wakacji na Lazurowe Wybrzeże zabierze nas praca „Łodzie w porcie w Saint-Tropez” z 1909 roku pędzla Józefa Pankiewicza. Zdaniem historyków sztuki należy ona do przełomowych pejzaży artysty, w których uwidacznia się jego „nawrót do czystego koloru”. Obraz powstał rok po ważnym dla twórczości Pankiewicza spotkaniu z Pierrem Bonnardem, które zapoczątkowało stymulującą ideowo-artystyczną wymianę między twórcami. Pankiewicz zetknął się wówczas także z malarstwem fowistów, czyli grupy artystycznej założonej przez Henri’ego Matisse’a, Maurice de Vlamincka i André Deraina. Jego plenerowy kadr, pochwycony niby „na szybko”, ma silnie nowoczesny charakter, bliski właśnie tym niepokornym twórcom.

Z Francją związana była też Mela Muter, jedna z najważniejszych przedstawicielek École de Paris, środowiska skupiającego przybyłych z Europy Środowo-Wschodniej i Rosji artystów pochodzenia żydowskiego. Jako pejzażystkę ciekawiły ją prowincjonalne miasteczka. Jednym z ulubionych plenerów artystki, obok ukochanego Awinionu, było Collioure na południu Francji. W prezentowanym „Pejzażu z mostem” Muter przedstawiła widok znad rzeki, którego precyzyjnej lokalizacji nie daje się ustalić. Kompozycja zbudowana jest w oszczędny sposób, przy użyciu grubo kładzionej farby. Lekko zgeometryzowane i syntetycznie ujęte budynki i elementy natury nawiązują do jej wcześniejszych krajobrazów z południa Francji z lat 20. XX wieku.

Uzdolnionym pejzażystą był również Józef Rapacki. Tworzone przez niego prace, jak prezentowany „Pejzaż mazowiecki” („Wrony”) z roku 1916, ukazują jego wielką miłość do świata przyrody. Nastrojowy obraz to charakterystyczna dla artysty panorama mazowieckich pól z majaczącą w oddali jednorodną masą drzew, nad którą wznosi się klucz czarnych wron. Typowo polskich klimatów nie brakuje również w czterech pracach popularnego wśród kolekcjonerów Jerzego Kossaka, na czele z „Ułanem z Somosierry” z 1935 roku. Obraz pochodzi ze szczytowego, najbardziej dojrzałego okresu w twórczości artysty, w którym powstały najwybitniejsze i najoryginalniejsze kompozycje, mające wielokrotnie wartość historyczną i dokumentalną. Do malarstwa słynnego rodu Kossaków nawiązywał Antoni Trzeszczkowski, którego obrazy – jak prezentowana „Pogoń” – charakteryzują się perfekcyjnym rysunkiem oraz swobodą i dynamiką uchwyconych w ruchu koni.

Wśród najciekawszych obiektów lipcowej aukcji znajdują się również „Pejzaż” Michała Gorstkina Wywiórskiego, „Bukiet w dużym wazonie” Josepha Pressmane’a oraz prace rzadko pojawiających się na rynku Maurycego Minkowskiego („Nad księgą” z około 1930 roku), Kazimierza Alchimowicza („Przydrożny krzyż” z 1905 roku) czy Kazimierza Wasilkowskiego („Poranek” z 1907 roku).

Oferta lipcowej aukcji „Art Outlet. Sztuka Dawna” jest niezwykle różnorodna i jak zawsze w przypadku tego projektu stanowi bogaty przekrój dzieł z drugiej połowy XIX i pierwszej połowy XX wieku. Są wśród nich kompozycje autorstwa zarówno artystów mających już status ikon, jak i twórców mniej znanych, których interesującą twórczość chcemy przybliżyć publiczności. Wiele z prezentowanych nazwisk ma stałe grono miłośników, regularnie uczestniczących w aukcjach DESA Unicum poświęconych sztuce dawnej. Szczególnie atrakcyjne dla inwestorów są tym razem prace Jacka Malczewskiego, Józefa Pankiewicza oraz Wlastimila Hofmana, będące doskonałym przykładem tego, co najlepsze i najbardziej kluczowe w ich wybitnym dorobku artystycznym. Uwagę przykuwa kipiąca erotyzmem praca pojawiającego się rzadko na rynku Kazimierza Wasilkowskiego. Artysta zasłynął obrazami przedstawiającymi piękne, pełne wdzięku kobiety na tle dekoracyjnych tkanin, w bogatych wnętrzach lub w otoczeniu natury. Prezentowany przez DESA Unicum „Poranek”, reprodukowany już za życia autora w formie pocztówek, stanowi znakomity przykład jego biegłości malarskiej – mówi Jan Rybiński, koordynator aukcji.

Wystawa zgromadzonych prac dostępna jest dla zwiedzających w siedzibie DESA Unicum przy ul. Pięknej 1A w dniach 29 czerwca – 7 lipca od poniedziałku do piątku w godzinach 11–19, w soboty 11–16. Wstęp na ekspozycję jest bezpłatny.

Wszystkie aukcje organizowane przez DESA Unicum dostępne są w formule prelicytacji online, uruchamianej na kilkanaście dni przed aukcją live.