NIE OLEWAMY NATURY: Rozmowy naturalne #1 – prof. Jan Sikora

Organizowana przez Geberit 23. edycja konkursu KOŁO „Projekt Łazienki 2021” stała się doskonałym pretekstem do wielu dyskusji poszerzających horyzonty architektury. Autorytety, najbardziej opiniotwórcze osoby z branży podzieliły się swoimi spostrzeżeniami na temat zrównoważonego budownictwa, środowiska naturalnego i roli człowieka w architekturze. W końcu za każdym projektem stoją przede wszystkim ludzie – ich pomysły, doświadczenia i historie.

W tym roku organizatorzy, biorąc pod uwagę sytuację epidemiczną, znacznie wydłużyli czas na przesłanie prac. Konkurs to świetna okazja, by spróbować swoich sił w projektowaniu publicznych przestrzeni sanitarnych, a jednocześnie głębiej pochylić się nad problematyką projektu.

Nie olewamy natury

Cykl Rozmowy Naturalne powstał w związku z akcją NIE OLEWAMY NATURY, która jest inspirowana towarzyszącą konkursowi inicjatywą marki KOŁO – NIE OLEWAMY MIASTA. Ta idea została stworzona z wiary w możliwość zmiany świata, zaczynając od wprowadzania małych lokalnych inicjatyw.

Adresatami cyklu są przede wszystkim studenci uczestniczący w konkursie, jednak każdy, nawet osoba spoza branży, wyciągnie z niego coś dla siebie. Rozmowy inicjujące cykl przeprowadziła Ewa Trzcionka – wykładowczyni SWPS oraz School Of Form, ekoetyczka i doradczyni biznesowa. Jej rozmówcy, to tegoroczni jurorzy konkursu KOŁO „Projekt Łazienki 2021”: prof. Jan Sikora i prof. Ewa Kuryłowicz. To właśnie konkurs stał się punktem wyjścia dyskusji, które łączy tematyka natury i obecności człowieka w ekosystemie.

Rola współczesnego architekta

W 2020 roku ogrom rzeczy wytworzonych przez człowieka dorównał biomasie organizmów żyjących na naszej planecie. Jest to jasny sygnał, że nie mamy już rezerw czasowych, a zmiany należy wprowadzać natychmiast. Powszechnie wiadomo, że praca architekta polega na ciągłym tworzeniu nowych elementów technosfery, które są zupełnie odrębne od środowiska naturalnego. Pojawia się więc pytanie, w jaki sposób projektant powinien wykonywać swoją pracę, by w jak najmniejszym stopniu przyczyniać się do katastrofy klimatycznej.

Sam konkurs porusza bardzo newralgiczne zagadnienie. Uczestnicy muszą stworzyć projekt toalety zlokalizowanej na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – prawdziwego pomnika dzikiej przyrody. Króluje tam zasada leave no trace, polegająca na zacieraniu śladów obecności człowieka w taki sposób, by dziedzictwo naturalnie nie zostało naruszone.

Dr hab. Jan Sikora, który jest profesorem gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych, a jednocześnie aktywnym zawodowo architektem prowadzącym pracownię Sikora Wnętrza, zachęca do tego, by młodzi architekci znaleźli swój własny głos. Podpowiada, że w czerpaniu inspiracji z natury nie chodzi o powierzchowne wykorzystanie przyrody i bezpośrednie przełożenie jej na nasz zmechanizowany język form, ale zrozumienie, że natura jest czymś zupełnie odrębnym i najczęściej komunikuje się z nami także poprzez ciszę. Człowiek musi się zmienić, żeby był w stanie dalej funkcjonować w środowisku.

– Las uczy nas tego, że można budować inaczej. Wejście w dialog z naturą podczas tego konkursu jest niesamowitą możliwością do wykazania się myśleniem nietypową formą. Osoby biorące udział w konkursie zdecydowanie powinny pojechać w Tatry, by ich wyobraźnia zaczęła pracować i pozwoliła stworzyć autentyczną wypowiedź artystyczną – zachęca Sikora i dodaje, że każda nowa realizacja jest dopełnieniem rozumienia słów „sztuka” lub „architektura” i wpływa na to, jak postrzegamy dane pojęcie. – Fascynujące w konkursach jest to, że młodzi ludzie, którzy w nich startują, nagle wpadają na tak błyskotliwe i genialne pomysły, że człowiek na to patrzy i myśli „to jest zupełnie coś nowego”. To też jest piękne w sztuce i architekturze, że każda nowa realizacja czy każde nowe dzieło dopełniają ich definicję – mówi architekt. Młodzi twórcy mają okazję, by zmieniać świat. Powinni głośno mówić o roli człowieka w katastrofie klimatycznej i aktywnie się jej przeciwstawiać.

Wyzwania, przed którymi staje architekt rozpoczynający swoją karierę zawodową, różnią się od tych, które czekały na studentów jeszcze dwadzieścia lat temu. Młodzi twórcy powinni zastanowić się przede wszystkim nad tym, w jaki sposób architektura funkcjonuje w środowisku naturalnym. – W DNA swoich koncepcji początkujący projektanci powinni przede wszystkim zawrzeć idee proekologiczne oraz uwzględniać kwestię kryzysu klimatycznego i globalnego ocieplenia. Ważne jest, aby określać miejsce człowieka wobec nowych wyzwań klimatycznych i poprzez projekty kreować aktywną postawę i gotowość do wprowadzania zmian – mówi Jan Sikora. Kolejnym problemem, który na nich czeka, jest pytanie o to, w jaki sposób projektant ma radzić sobie z narastającym przeludnieniem, a dodatkowo stosować się do obostrzeń sanitarnych i zapewnić użytkownikom danych przestrzeni możliwość społecznego dystansowania się oraz bezpieczne korzystanie z ich funkcji. Cykl rozmów organizowanych przez KOŁO ma pomóc designerom odnaleźć swoją zawodową drogę i rozbudzić w nich misję zrównoważonego projektowania.

Zapraszamy do obejrzenia pierwszej rozmowy z prof. Janem Sikorą:

https://www.youtube.com/watch?v=u0EnRKiJkCM

Zachęcamy do śledzenia strony konkursowej www.konkurskolo.pl i FB organizatora https://www.facebook.com/KOLOzawszewdobrymstylu

***

Konkurs KOŁO „Projekt Łazienki 2021” organizowany przez firmę Geberit budzi ogromne zainteresowanie wśród początkujących architektów i studentów architektury, których zadaniem jest stworzenie projektu toalety publicznej. Partnerem tegorocznej edycji został Tatrzański Park Narodowy, który na miejsce projektu wybrał Dolinę Chochołowską.

Konkurs zwraca uwagę na deficyt toalet publicznych w Polsce oraz na często pozostawiające wiele do życzenia warunki panujące w ogólnodostępnych ubikacjach. Przez ponad dwadzieścia lat, dzięki organizatorowi, partnerom, a także autorom najciekawszych zgłoszeń powstały nowoczesne, funkcjonalne i estetyczne toalety w wielu miejscach w Polsce.

Laureatów 23. edycji wyłoni znakomite jury, w którego gronie zasiadają eksperci z branży projektowej. Pula nagród wynosi ponad 50 tys. złotych. Termin przesyłania zgłoszeń 11.10.2021.

Wszelkie informacje, wytyczne projektowe, harmonogram oraz regulamin są dostępne na stronie  https://konkurskolo.pl/