Newsy

Osoby kłamiące odczuwają satysfakcję, gdy ich kłamstwo nie wyjdzie na jaw. Mają jednak niższą samoocenę i gorsze samopoczucie

2024-02-06  |  06:15
Play
Current Time 0:00
/
Duration Time 0:00
Remaining Time -0:00
Stream Type LIVE
Loaded: 0%
Progress: 0%
00:00
Fullscreen
00:00
Mute
Playback Rate
1

    Ludzie kłamią z różnych powodów: najczęściej po to, żeby poprawić swój wizerunek albo nie zranić uczuć drugiej osoby. Niewykryte kłamstwo daje pewien rodzaj satysfakcji, ale mimo wszystko wiąże się to z kosztami dla osoby, która je wypowiada – wskazują naukowcy z Uniwersytetu Twente. Osoby kłamiące mają bowiem niższą samoocenę i odczuwają negatywne emocje bez względu na to, z jakiego powodu kłamią. Okazało się, że nawet samo wspominanie sytuacji, w której skłamali, może mieć negatywny wpływ na dobrostan psychiczny. 

    Badacze wyciągnęli takie wnioski na podstawie wyników czterech eksperymentów. W każdym z nich wzięło udział od 100 do 285 uczestników w różnym wieku i różnej płci. Wyniki badania opublikowano w „The British Journal of Social Psychology”.

    Najpierw badani mieli się odnieść do opisu dylematów, jakie mogły się wydarzyć w życiu codziennym, i napisać, czy gdy sami ostatnio znaleźli się w takiej sytuacji, skłamali czy powiedzieli prawdę. Dylematy dzieliły się na dwie kategorie: egoistyczne (np. kłamstwo dotyczące kwalifikacji na rozmowie o pracę, kiedy chcemy poprawić swój wizerunek) i zorientowane na innych, altruistyczne (np. wypowiedzenie fałszywego komplementu czy zatajenie bolesnej prawdy). W przypadku pierwszego rodzaju kłamstw odsetek wśród uczestników wyniósł prawie 42 proc., w przypadku drugiego – ponad 45 proc. Wszyscy kłamiący mieli przez to zaniżoną samoocenę i doświadczali więcej negatywnych uczuć niż ci, którzy wybrali prawdę.

     Kłamca decyduje się na powiedzenie nieprawdy, ponieważ uważa, że może wynieść z tego jakieś korzyści. Osiąga pozytywne skutki kłamstwa w porównaniu z powiedzeniem prawdy. Nasze zainteresowania idą jednak w kierunku kosztów, jakie ponoszą sami kłamcy – mówi agencji Newseria Innowacje Marielle Stel z Uniwersytetu Twente w Enschede w Holandii.

    W drugim eksperymencie uczestnicy mieli za zadanie opisać sytuację z przeszłości, w której kłamali lub zdecydowali się powiedzieć prawdę. Zbadano towarzyszące temu emocje. Okazało się, że pamiętający sytuację, gdy mijali się z prawdą, mieli niższą samoocenę niż osoby, które mówiły prawdę.

    – Wykazujemy, że kiedy kłamiesz, zaczynasz postrzegać siebie w nieco mniej pozytywnym świetle. Kłamanie obniża naszą samoocenę, ponieważ, ogólnie mówiąc, mijanie się z prawdą jest uważane za niemoralne zachowanie. Kiedy ludzie kłamią, mają poczucie, że robią coś złego w danym momencie – mówi Marielle Stel.

    W trzeciej części badania naukowcy chcieli odtworzyć ustalenia z poprzednich eksperymentów. W tym celu poprosili uczestników o zapisywanie przez jeden dzień swoich kłamstw i stojących za nimi motywów. Eksperyment potwierdził, że osoby, które kłamały, niezależnie od przyczyny, miały niższą samoocenę niż te, które nie kłamały wcale. Okazało się też, że ludzie najczęściej kłamią na swój temat. Ponad 22 proc. uczestników skłamało egoistycznie, ponad 8 proc. altruistycznie, a reszta, niemal 70 proc., tego dnia nie kłamała wcale.

    W czwartym eksperymencie zapytano uczestników, czy zdarzało im się mówić kłamstwa przez pięć kolejnych dni. Okazało się, że połowa osób kłamała, a tylko 19 proc. nie powiedziało żadnego kłamstwa w okresie objętym badaniem. Co więcej, kłamstwo danego dnia spowodowało obniżenie samooceny w porównaniu z samooceną poprzedniego dnia i średnim poziomem samooceny. Oznacza to, że ludzie, którzy kłamią, na ogół nie mają niskiej samooceny, ale mówienie nieprawdy ją obniża.

    – Pomimo tego, że osoby mówiące nieprawdę uważają, że kłamstwo poprawi ich sytuację, doświadczają kosztów kłamania w postaci niższej samooceny – podkreśla badaczka z z Uniwersytetu Twente. – Oprócz psychologicznych kosztów obejmujących obniżenie samooceny osoby, które kłamią, mogą doświadczyć również czegoś, co nazywamy radością oszukiwania (duping delight). To uczucie zadowolenia, kiedy kłamstwo zostanie przyjęte za prawdę przez drugą osobę. Jednocześnie kłamanie wymaga wiele wysiłku, aby wymyślić historię i zachować jej spójność w przyszłości. Oznacza to, że kiedy kłamiemy, odczuwamy większe wyczerpanie w porównaniu z mówieniem prawdy.

    Czytaj także

    Kalendarium

    Więcej ważnych informacji

    Jedynka Newserii

    Jedynka Newserii

    Kongres Rady Podatkowej

    Targi Bezpieczeństwa

    Motoryzacja

    UE dąży do większej samodzielności w dostępie do surowców krytycznych. Częściowo pozyska je z recyklingu baterii

    Zgodnie z aktem o surowcach krytycznych władze unijne dążą do zwiększenia niezależności w zakresie ich dostaw od Chin i innych krajów  trzecich. Do 2030 roku ze źródeł zewnętrznych ma pochodzić nie więcej niż 65 proc. rocznego zużycia każdego z surowców. Z kolei 25 proc. ma pochodzić z recyklingu. – Te cele nie są nadambitne, bo recykling to relatywnie młoda część gospodarki, więc legislacja, która narzuca te poziomy odzysku i recyklingu to jedno, a realia to drugie – mówi Paweł Jarski, prezes zarządu Elemental Holding. Podkreśla jednak, że Europa ma duży potencjał w zwiększeniu odzysku i przetwarzania cennych surowców

    Konsument

    Konsumenci doceniają działania firm na rzecz środowiska i społeczeństwa. Dla przedsiębiorstw to szansa na rozwój

    Zrównoważony rozwój staje się coraz ważniejszym elementem strategii biznesowych firm. Podmioty wdrażające długofalową strategię ESG mogą liczyć na korzyści finansowe, większe zainteresowanie inwestorów oraz poprawę klimatu i społecznej akceptacji. Spółki i przedsiębiorcy, którzy realizują inwestycje zgodnie z najwyższymi standardami środowiskowymi i społecznymi otrzymali Diamenty Zrównoważonej Gospodarki podczas konferencji Sustainable Economy Summit.

    Edukacja

    Poziom kompetencji cyfrowych Polaków na bardzo niskim poziomie. Spowalnia to cyfryzację gospodarki i firm

    Na tle mieszkańców innych państw UE poziom kompetencji cyfrowych Polaków utrzymuje się na bardzo niskim poziomie – wynika z ostatnich danych Eurostat. Niecała połowa deklaruje posiadanie przynajmniej podstawowych umiejętności cyfrowych, a 20 proc. – więcej niż podstawowe. Staje to na drodze do cyfryzacji gospodarki i zwiększenia produktywności przedsiębiorstw.

    Partner serwisu

    Instytut Monitorowania Mediów

    Szkolenia

    Akademia Newserii

    Akademia Newserii to projekt, w ramach którego najlepsi polscy dziennikarze biznesowi, giełdowi oraz lifestylowi, a  także szkoleniowcy z wieloletnim doświadczeniem dzielą się swoją wiedzą nt. pracy z mediami.

    Nasza strona używa cookies między innymi w celu gromadzenia statystyk oraz prawidłowego funkcjonowania serwisu. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień Twojej przegladarki oznacza, że ciasteczka będa zapisywane na Twoim urządzeniu. Pamietaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Kliknij tutaj aby zamknąć