Okiem eksperta: co wpływa na rozwój Łowicza i jakość życia jego mieszkańców?

Dr nauk humanistycznych w zakresie socjologii Agnieszka Michalska-Żyła z Katedry Socjologii Wsi i Miasta Uniwersytetu Łódzkiego komentuje wyniki przeprowadzonego przez polską firmę badawczo-analityczną IQS badania „Łowicz oczami mieszkańców – potrzeby i perspektywy”, które zostało zrealizowane na zlecenie Zakładu Agros Nova.

W ostatnim czasie rośnie znaczenie małych i średnich miast dla rozwoju całych regionów[1]. Miasta oferujące możliwości zaspokojenia potrzeb życiowych swoich mieszkańców dają im poczucie bezpieczeństwa i są miejscem realizacji ich celów oraz życiowych ambicji. Wysoka jakość życia w miejscu zamieszkiwania jest istotnym aspektem kształtowania więzi z miastem i osłabienia skłonności do jego opuszczenia.

Jakość życia w mieście – odczucia łowiczan

Źródła satysfakcji ludzi z zamieszkiwania w miastach koncentrują się najczęściej wokół możliwości znalezienia pracy, mieszkania, uzyskania awansu społeczno-zawodowego oraz dostępu do służby zdrowia i edukacji. W jednym z opracowań Komisji Europejskiej dotyczącym jakości życia w różnej wielkości miastach ich mieszkańcy wskazali usługi zdrowotne, bezrobocie oraz edukację jako trzy najważniejsze dla nich kwestie[2]. Rozwój małych i średnich miast powinien je zatem uwzględniać. Oprócz pozytywnie ocenianych warunków życia, bardzo istotne dla ludzi jest również to, że miasto jest miejscem ich urodzenia, wychowania oraz ważnych przeżyć i wspomnień. Mieszkańcy podkreślają także znaczenie posiadania rodziny i przyjaciół w mieście. To czynniki zakorzenienia lokalnego, które wpływają na kształtowanie emocjonalnego stosunku do miasta oraz postaw sentymentu i przywiązania. Chęć mieszkania wśród „swoich” jest także istotnym argumentem przy wyborze miejsca zamieszkania. Biorąc pod uwagę ogólne zadowolenie z życia w mieście, blisko połowa badanych łowiczan[3] pozytywnie ocenia swoje miasto i lubi w nim mieszkać, a 24% badanych postrzega je jako miejsce, w którym poprawia się jakość życia. Łowicz może zatem z powodzeniem wpisywać się w postulowane kierunki rozwoju małych i średnich miast jako przyjaznych człowiekowi miejsc do życia[4]. Niewielkie rozmiary miasta, możliwość zaspokojenia potrzeb życia codziennego na miejscu, bez konieczności pokonywania znacznych odległości oraz spokojniejszy niż w dużych miastach rytm życia są jego istotnymi zaletami.

Rola lokalnych firm w rozwoju Łowicza

Jakość życia w średnich miastach, takich jak Łowicz, nie musi znacząco odbiegać od warunków wyróżniających duże miasta. Jednym z czynników rozwoju miast jest obecność firm – zwłaszcza dużych zakładów –pozytywnie wpływających na lokalny rynek pracy i wzrost ekonomiczny danego miejsca.

Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości w mieście poprzez tworzenie odpowiednich do tego warunków, w tym dalszy rozwój już działających w Łowiczu firm, w efekcie przełoży się na ogólny postęp gospodarczy miasta oraz rozkwit rynku pracy dla lokalnej społeczności (obecnie 50% badanych łowiczan oceniła go negatywnie, pozytywnie ten aspekt oceniło tyko 20% mieszkańców[5]). Znaczenie lokalnych firm dostrzegają również badani łowiczanie, którym zależy, by Zakład Agros Nova dalej się rozwijał. Zdecydowana większość z nich – aż 80% – chce, aby firma podejmowała kolejne inicjatywy rozwojowe[6]. Roli dużych przedsiębiorstw w rozwoju miasta mieszkańcy Łowicza upatrują m.in. w zakresie realizacji projektów służących mieszkańcom, takich jak pomoc instytucjom służby zdrowia, oświatowym oraz działań związanych z ochroną środowiska. Prawie 70% z nich oczekuje, aby łowickie firmy wspierały lokalnych rolników i dostawców oraz podejmowały inicjatywy społeczne przekładające się na pomoc mieszkańcom oraz lokalnym szpitalom i szkołom. Ponad połowa badanych (55%) liczy natomiast na podejmowanie przez lokalnie działające przedsiębiorstwa inicjatyw ekologicznych mających na celu dbanie o środowisko[7]. Firmy mają zatem możliwość wniesienia swojego wkładu na rzecz rozwoju społeczności lokalnej i rozwiązywania problemów społecznych w mieście. Szczególnie korzystne może być w tym względzie rozwijanie pozytywnych relacji i współpracy z instytucjami samorządowymi oraz innymi podmiotami reprezentującymi sektor prywatny, publiczny i społeczny.

Rozwój i ekologia idą w parze

Od ostatnich dekad XX wieku obserwowany jest wzrost znaczenia czynników ekologicznych w kształtowaniu jakości życia w miastach – niezależnie od ich wielkości. Mieszkańcy w coraz większym stopniu zwracają uwagę na to, w jakim środowisku żyją. Wpływa to także na ich decyzje dotyczące wyboru miejsca zamieszkania. Współczesne miasta zobowiązane są do podejmowania działań dostosowawczych do zmian klimatu, co wpisuje się w plan kształtowania Europejskiego Zielonego Ładu będącego strategią rozwoju uwzgledniającą neutralność klimatyczną. Ich powodzenie zależy jednak od potencjału tkwiącego w ludziach, instytucjach i infrastrukturze miasta oraz możliwości współpracy między różnymi sektorami funkcjonującymi w mieście[8]. Ponad 70% badanych łowiczan uważa, że kolejne inwestycje, w tym te ekologiczne, będą wspierały rozwój miasta i regionu. Za jedną z takich inwestycji uważają projekt budowy przez polski Zakład Agros Nova przyzakładowej, ekologicznej i bezemisyjnej oczyszczalni, o którym słyszała połowa badanych, uznając go w zdecydowanej większości (81%) za ważny projekt prorozwojowy[9].

Znana marka umacnia wizerunek miasta

Czynnikiem wpływającym na pozytywne postawy względem miasta, w którym się mieszka, są nie tylko warunki życia w nim, ale również jego wizerunek. Obecność elementu wyróżniającego miasto może być istotnym czynnikiem kształtowania jego pozytywnego obrazu, dumy lokalnej, a także rozpoznawalności miasta na zewnątrz. Takim elementem może być znana marka lub produkt, co w przypadku marki „Łowicz”, również z nazwy związanej z miastem, jest doskonałym przykładem. Prawie wszyscy ankietowani łowiczanie (92%) znają markę „Łowicz”, a jej produkty, są drugą najczęściej wymienianą zaletą Zakładu Agros Nova[10], co jeszcze zwiększa potencjał w kształtowaniu wizerunku miasta w wymiarze ogólnopolskim.

Perspektywy rozwoju miasta kluczowe dla mieszkańców

Badania realizowane wśród mieszkańców mogą dostarczyć wiedzę o jakości życia oraz postawach wobec miasta, jego rozwoju i planowanych inwestycji. Opinie lokalnej ludności powinny być ważnym głosem w decyzjach podejmowanych przez władze i inne podmioty funkcjonujące w mieście, gdyż ich efekty będą miały realny wpływ na komfort życia społeczności. Warto więc uwzględniać mieszkańców jako pełnoprawnych partnerów w procesie zarządzania miastem. Wyniki badań zrealizowanych wśród mieszkańców Łowicza ukazują ich przywiązanie i pozytywny stosunek do miasta oraz zainteresowanie sprawami lokalnymi, a także konkretne oczekiwania względem rozwoju miasta i poprawy określonych sfer jego funkcjonowania. Chcąc wskazać pożądane kierunki rozwoju Łowicza, jakie wyłaniają się z opinii mieszkańców, należy wymienić przede wszystkim rozwój rynku pracy i inwestycje w służbę zdrowia, oświatę, a także ochronę środowiska. Projekty inwestycyjne w tych dziedzinach spotykają się z uznaniem zdecydowanej większości badanych. Uzupełnić je należy o wzmocnienie wizerunku i konkurencyjności miasta, z którego mieszkańcy byliby dumni i w którym chcieliby pozostać[11].

[1] David Q., Peeters D., Van Hamme G., Vandermotten C., 2013, Is Bigger Better? Economic Performance of European Cities, 1960-2009, Cities vol. 35

[2] Prezentacja raportu dostępna jest na stronie: https://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/studies/pdf/urban/survey2013_en.pdf

[3] Na podstawie wyników badania „Łowicz oczami mieszkańców – potrzeby i perspektywy” zrealizowanego przez agencję badawczą IQS na zlecenie Agros Nova; czerwiec-lipiec 2021 r., N = 200.

[4] Więcej na temat kierunków rozwoju małych miast znaleźć można w opracowaniu: Parkins W., Craig G., 2006, Slow Living, Oxford, New York, Berg.

[5] Tamże.

[6] Na podstawie wyników badania „Łowicz oczami mieszkańców – potrzeby i perspektywy” zrealizowanego przez agencję badawczą IQS na zlecenie Agros Nova; czerwiec-lipiec 2021 r., N = 200.

[7] Tamże.

[8] Więcej na ten temat w: Legutko-Kobus P., 2017, Adaptacja do zmian klimatu jako wyzwanie polityki rozwoju miast w kontekście krajowym i europejskim, (w:) Biuletyn KPZK PAN, Zeszyt 268, s. 83-97.

[9] Na podstawie wyników badania „Łowicz oczami mieszkańców – potrzeby i perspektywy” zrealizowanego przez agencję badawczą IQS na zlecenie Agros Nova; czerwiec-lipiec 2021 r., N = 200.

[10] Tamże.

[11] Warto zapoznać się z opracowaniem: Scenariusze rozwoju małych miast – Polski Instytut Ekonomiczny https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2019/12/PIE-Raport_scenariusze_male.pdf