Czy szklana butelka jest eko? O trendach w konsumpcyjnym minimalizmie

Minimalizm i racjonalne podejście zakupowe, chęć dbania o środowisko i czynnego angażowania się w ekologiczne inicjatywy czy wreszcie świadome korzystanie z produktów z drugiego obiegu, to tylko niektóre z obecnych trendów konsumenckich. Jak pokazują badania aż 81% Polaków[1] pozytywnie ocenia swoją ekologiczną postawę, a życie w duchu less waste przestaje być jedynie marginalnym podejściem. Jakie jeszcze obserwujemy zmiany i co wspólnego z byciem eko ma zwracanie szklanych butelek do sklepu? Na to pytanie odpowiada druga odsłona kampanii #Efekt1butelki.

1. Racjonalny konsumpcjonizm, czyli mniej znaczy lepiej

Wraz z nowymi, prośrodowiskowymi ruchami na rynku w duchu less waste[2] oraz koniecznymi zmianami wymuszonymi przez sytuację gospodarczą i utrzymującą się wysoką inflację, coraz większa część społeczeństwa decyduje się na ograniczanie swoich wydatków, a co za tym idzie także mniejszą produkcję śmieci. Aż 86% polskich konsumentów deklaruje konieczność oszczędzania[3], co wskazuje, że Polacy z rozwagą podchodzą do swoich finansów. Jednocześnie, aż 81% z nas pozytywnie ocenia swoją postawę ekologiczną[4]. Najszybciej wprowadzamy w życie te dobre dla planety nawyki, które nie wymagają od nas dużego wysiłku lub są narzucone prawnie. W trend oszczędzania połączonego z troską o środowisko, z powodzeniem wpisuje się rozwijanie systemów kaucyjnych, np. szklanych butelek.

Oddawanie butelek zwrotnych do sklepu jest nie tylko ekologiczne, ale także… ekonomiczne. Od stycznia 2025 roku, w Polsce zacznie obowiązywać nowy system kaucyjny, nastawiony na efektywniejszy recykling opakowań, obejmie on opakowania po napojach - plastikowe butelki i metalowe puszki oraz szklane butelki zwrotne.  – Takie systemy dla szklanych butelek zwrotnych działają już teraz. I w przypadku piwa radzą sobie świetnie. Wpisywanie tych systemów w system kaucyjny dla opakowań jednorazowych jest błędem, o czym niejednokrotnie już mówiliśmy. Dobre w ustawie jest to, że skończy się wymaganie okazywania paragonów przy oddawaniu pustych butelek w sklepach, choć ta praktyka zdaje się już teraz występować rzadziej niż kiedyś   – wyjaśnia Grzegorz Adamski, kierownik ds. public affairs i zrównoważonego rozwoju w Kompanii Piwowarskiej. – Czego potrzeba to powszechnej edukacji, powszechnego przekonania, że nawet jedna butelka ma znaczenie. Bo ma i środowiskowe, i finansowe. Dla wielu konsumentów 1 zł kaucji za butelkę to kwota nie do wyrzucenia. Zależy nam na tym, aby  ta świadomość była możliwie powszechna,  by zwrot butelek stał się jednym z naszych codziennych nawyków. W tym na pewno pomoże uruchomienie systemu kaucyjnego także na inne rodzaje opakowań – dodaje.

Odpowiedzią na to zapotrzebowanie jest druga odsłona kampanii edukacyjnej prowadzonej przez Kompanię Piwowarską, #Efekt1butelki. Akcja ma na celu nie tylko uświadamianie o korzyściach płynących ze stosowania butelek zwrotnych, ale też zachęcenie konsumentów do tego, by każdy z nich znalazł własną motywację do oddawania tego rodzaju opakowań. Ekologia, ekonomia, czy zmiany lifestyle’owe – zwracajmy butelki, bo każda kolejna ma znaczenie.

2. Decluttering, czyli porządkujemy swoją przestrzeń

Motywacją do oddawania butelek może okazać się też chęć zmian lifestyle’owych. Już 90%[5] przedstawicieli młodych pokoleń, tj. Gen Z i Millenialsów deklaruje, że podejmuje działania na rzecz środowiska, a wielu z nich wskazuje, że stara się ograniczać ilość rzeczy w swoim najbliższym otoczeniu. Młodzi rezygnują m.in. z fast fashion na rzecz second-handów czy wymieniają się rzeczami z przyjaciółmi. To wszystko wpisuje się w trend declutteringu, czyli procesu eliminowania zbędnych, niepotrzebnych lub niechcianych przedmiotów z własnej przestrzeni życiowej. To praktyka, która porządkując nasze najbliższe otoczenie, wspiera efektywność i produktywność, obniża poziom stresu i przytłoczenia nadmiarem rzeczy, a także promuje postawę świadomego posiadania. – Czasami pozbycie się niepotrzebnych już sprzętów czy produktów może być dla nas wyzwaniem, szczególnie jeśli jest ich dużo i czujemy się tym przytłoczeni. Wtedy warto zacząć metodą małych kroków, np. od domowej spiżarni czy kuchni. To obszar, który będzie nam najłatwiej opanować. Oddajmy zwrotne butelki do sklepu, posegregujmy te surowce, które nadają się do recyklingu, posortujmy produkty spożywcze, które są jeszcze zdatne do zjedzenia. Te małe kroki dodadzą nam sprawczości i dadzą pewność, że poradzimy sobie z kolejnymi krokami uporządkowania przestrzeni – mówi Sylwia Majcher, ekoedukatorka.

3. Społeczna odpowiedzialność

Stale rosnąca ilość odpadów jest dużym wyzwaniem dla rządów poszczególnych państw, ale trzeba podkreślić, że wielkie zmiany zaczynają się od małych nawyków podejmowanych przez wielu ludzi jednocześnie. – Choć duża odpowiedzialność spoczywa na barkach producentów, to konsumenci są największą siłą napędową działań prośrodowiskowych – mówi Grzegorz Adamski, kierownik ds. public affairs i zrównoważonego rozwoju w Kompanii Piwowarskiej.

Szklane butelki zwrotne, tak popularne jeszcze w latach 90., dziś stanowią 23% udziału w rynku[6], w którym dominują jednorazowe opakowania, najczęściej PET, aluminiowe lub szklane. - Zmieniające się nastroje i nawyki społeczne, mogą z powodzeniem odwrócić ten trend – dodaje ekspert Kompanii Piwowarskiej.

Więcej informacji nt. prowadzonej akcji można znaleźć pod adresem www.efekt1butelki.pl.

[1] Raport „Klimat tworzą ludzie – zachowania ekologiczne Polaków”, przygotowany w ramach kampanii „Nasz Klimat” Ministerstwa Klimatu i Środowiska, marzec 2022

[2] Less waste – termin oznaczający styl życia, którego celem jest minimalizacja ilości produkowanych odpadów. Ideą jest ograniczanie zużycia i przyczynianie się do zmniejszenia wpływu człowieka na środowisko poprzez mniej konsumpcyjne i bardziej zrównoważone wybory.

[3] Według danych Consumer Panel Services GfK

[4] Raport „Klimat tworzą ludzie – zachowania ekologiczne Polaków”, przygotowany w ramach kampanii „Nasz Klimat” Ministerstwa Klimatu i Środowiska, marzec 2022.

[5] Raport „Striving for balance, advocating for change” zrealizowany przez Deloitte, 2022 r.

[6] What about refillables?, Reloop Platform, 2020