LEGENDY, ZABYTKI I SPORT. PORA ODKRYĆ CHOJNY

To tu znajdują się imponujący kościół św. Wojciecha, zabytkowa przychodnia przy Leczniczej – jedna z najstarszych i największych w mieście – czy urokliwe Stawy Jana. Chojny, bo o nich mowa, oficjalnie są częścią Łodzi od blisko 80 lat, ale wciąż mało o nich wiemy. Zmienić to postanowili naukowcy z Uniwersytetu Łódzkiego, którzy w ramach dwóch projektów organizowanych przez Fundację Urban Forms odkrywają Chojny na nowo dzięki badaniom, spacerom, wykładom, ale też muralom odwołującym się do miejscowej historii i tradycji.

– Nasz projekt zainicjowany przez naukowców z Instytutu Historii Sztuki oraz Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Łódzkiego sięga do wyjątkowego dziedzictwa tego osiedla, właściwie nieznanego łodzianom – mówi Teresa Latuszewska-Syrda, prezeska Fundacji Urban Forms. – W ramach wspólnych działań archiwizujemy obiekty, które można nazwać materialnym dziedzictwem Chojen, prezentujemy je szerszemu odbiorcy, ale też przypominamy mniej lub bardziej znane historie związane z osiedlem – podkreśla.

Do jednej z nich odwołuje się mural powstający właśnie na ogrodzeniu kościoła św. Wojciecha przy Rzgowskiej 242. Artystka Klaudia Rutkowska w swojej wielkoformatowej pracy nawiązuje do na wpół legendarnej postaci Jana Mulinowicza.

Jak głosi legenda, pochodzący z Chojen Janek, po śmierci rodziców siedział zapłakany przy drodze na Piotrków, gdzie znalazł go bogaty kupiec z Krakowa – Mulinowicz. Jako że małżeństwo Mulinowiczów było bezdzietne, kupiec postanowił zabrać chłopca do Krakowa i usynowić. Wiele lat później, w miejscu, gdzie zatrzymał się powóz, dorosły już Jan postanowił zbudować marmurową kolumnę dziękczynną. Kolumna ta, powstała w 1635 roku i była pierwszym świeckim pomnikiem w Polsce. Przetrwała aż do II wojny światowej i dała nazwę pobliskiej ulicy. Wdzięczny za swój los Jan był też jednym z największych dobroczyńców miejscowego kościoła pw. Św. Wojciecha. Do czasów obecnych przetrwały tu naczynia liturgiczne sygnowane jego nazwiskiem, w tym pozłacany kielich mszalny z łacińską inskrypcją. Mówi się też, że położone nieopodal Stawy Jana wzięły swoją nazwę od imienia dobroczyńcy.

Inny fragment historii Chojen utrwalą w wielkim formacie Paulina i Konrad Kwietniewscy, którzy rozpoczynają w tym tygodniu prace nad muralem na elewacji XLIII LO, przy ul. Królewskiej 13/15. Praca odwołująca się do historii i tradycji sportowej szkoły, gdzie do 1999 r. mieściła się Szkoła Podstawowa nr 107, inspirowana jest pamiątkami zebranymi w szkolnym muzeum.

Uroczyste otwarcie obu murali planowane jest na ostatni weekend października, a odkrywanie Chojen to także spacery dla różnych grup wiekowych, warsztaty historyczne, plastyczne i fotograficzne oraz wystawy.

Badacze z Uniwersytetu Łódzkiego wsparci przez mieszkańców prowadzą też społeczny spis z natury zabytkowych obiektów, zbierają zdjęcia i dokumenty z domowych archiwów, przygotowują też konferencję naukową zatytułowaną „Badania i działania dot. historii Chojen i zachowania dziedzictwa kulturowego”, efektem której ma być wydawnictwo pokonferencyjne.

Szeroko zakrojona akcja odkrywania tajemnic łódzkiej dzielnicy możliwa jest dzięki dwóm niezależnie realizowanym projektom. Pierwszy z nich zatytułowany jest „Chojny nieznane. Działania angażujące lokalną społeczność do odkrywania dziedzictwa kulturowego regionu", a finansowany jest z budżetu Samorządu Województwa Łódzkiego. Z kolei zadanie publiczne „Odkryjemy Chojny nieznane. Społecznicy, naukowcy i mieszkańcy dla kulturowego dziedzictwa” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa – Wspólnie dla dziedzictwa”.