Architekt i aktywista. Projekty społecznie zaangażowane Alejandro Araveny

Jeden z najbardziej rozpoznawalnych architektów-aktywistów na świecie, Alejandro Aravena, już we wrześniu po raz pierwszy odwiedzi Polskę. Ten teoretyk i praktyk architektury zaangażowanej społecznie, na zaproszenie firmy Geberit, wygłosi dwa wykłady – w Warszawie (19 września) i Krakowie (20 września) o wymownym tytule „Alejandro Aravena i architektura, która stawia na pierwszym miejscu ludzi i miejsca, które tego najbardziej potrzebują”.

Choć wszystkim miłośnikom współczesnej architektury zaangażowanej społecznie nie trzeba przedstawiać sylwetki jej czołowego przedstawiciela Alejandro Arveny, warto wspomnieć, że droga, którą przeszedł prowadziła krętymi ścieżkami. Aravena niedługo po ukończeniu studiów na Uniwersytecie Katolickim w Santiago i Harvardzie poczuł się rozczarowany realizowanymi przez siebie projektami. Do pracy architekta wrócił za namową znajomej rzeźbiarki, która dała mu szansę zrealizowania własnego projektu nieobciążonego żadnymi ograniczeniami formy. Dziś podstawą jego pracy jest właśnie wolność – otwartość na eksperyment i przekraczanie granic wyznaczanych przez tradycyjną architekturę. Poprzez swoje projekty Aravena proponuje nowe wykorzystanie szans, jakie daje architektura. Mierzy się z problemami, które nie zawsze cieszą się zainteresowaniem architektów – z biedą, segregacją i przemocą. Dzięki projektom biura architektonicznego ELEMENTAL, którego jest współtwórcą, kwestia budownictwa socjalnego na nowo ujrzała światło dzienne. Architekt, w ciągu kilku lat wypracował nowe znaczenie odpowiadania na potrzeby konkretnych społeczności w praktyce architektonicznej. O czym najlepiej świadczą jego projekty.

Villa Verde Housing, Constitución

W 2010 roku miasto Constitución, u ujścia rzeki Maule i otwarte na Ocean Spokojny, zostało prawie w całości zniszczone przez trzęsienie ziemi oraz tsunami. Miasto miało być odbudowane wg preferencji mieszkańców określonych przy pomocy ankiet. Ich odpowiedzi ujawniły dwie dominujące potrzeby społeczne: wygenerowanie większej ilości przestrzeni publicznej w mieście i poprawa jej jakości oraz stworzenie demokratycznego dostępu do rzeki. Wszystkie je uwzględnił projekt Villa Verde Housing opracowany przez ELEMENTAL, który zamiast wykorzystywania ciężkiej infrastruktury do budowy wału nadmorskiego, w planie zaproponował utworzenie parku nadmorskiego z dużą siecią obiektów publicznych i kilkoma strategicznymi interwencjami w tkankę miejską. W ten sposób pasmo przybrzeżne wykorzystuje roślinność i rzeźbę terenu jako elementy tarcia, które mogą złagodzić energię fal.

Projekt partycypacyjny obejmował dwupiętrowe domy szeregowe, w których użytkownik otrzymuje połowę kubatury do zabudowy z podstawowymi, wysokiej jakości wykończeniami wnętrz. Powierzchnia wyjściowa w każdym z lokali to 57 mkw., po dobudowie dochodzi do 85 mkw. Główną zaletą w tym przypadku jest to, że dostarczana konstrukcja domu jest prawie kompletna do zbudowania stanu docelowego domów (wspólne ściany działowe, dach dwuspadowy, płyta dolna i belki stropu pierwszego piętra), więc mieszkańcy sami muszą wykonać tylko jedną płytę i dwie ściany zewnętrzne.

Monterrey Housing

Wysokie ceny mieszkań w Meksyku bardzo utrudniają rodzinom o niskich dochodach dostęp do odpowiedniego mieszkania. Zachęcony wcześniejszymi doświadczeniami w Chile, IVNL (Instytut Mieszkaniowy w Nuevo León) zdecydował się zlecić firmie ELEMENTAL budowę projektu 70 mieszkań w mieście Monterrey, którego obszar metropolitalny jest trzecim co do wielkości w kraju. Zespół mieszkalny zajmuje prostokątną bryłę, z rzędem domów na każdym froncie otaczającym dziedziniec. Taki układ pozwalał na efektywne wykorzystanie terenu i zachowanie odpowiedniej skali urbanistycznej. Większość budżetu przeznaczona została na zakup terenu w centralnej lokalizacji, a tylko 20% na budowę domów, które są ulepszoną wersją domostw Quinta Monroy. W związku z tym są one zorganizowane jako mieszkania parterowe i piętrowe - dwupoziomowe, ale o nieco większych powierzchniach, które po każdej rozbudowie mogą osiągnąć standardy klasy średniej. Konstrukcja optymalizuje typ projektowania partycypacyjnego, całkowicie pokrywając całą kubaturę, więc użytkownicy nie muszą kończyć pokrycia dachowego, jeśli później podejmą rozbudowę.

Künü – Koyaüwe

W 2021 roku, wraz z otwarciem 17. Biennale Architektury w Wenecji, projekty architektoniczne z całego świata próbowały udzielić odpowiedzi na pytanie: „Jak będziemy razem żyć?”. Celem było zbadanie, jak pojęcie „mieszkania razem” zmieniło się w ostatnim czasie i jak można na nowo wyobrazić sobie lepiej zbudowane środowiska. Jedną z odpowiedzi na współczesne problemy był projekt Alejandro Araveną Koyaüwe, odnoszący się do historycznego konfliktu Mapuche-Chile. Architekt zaproponował budowanie miejsc przywracających dawną tradycję parlamentów – przestrzeni spotkań, rozmów i rozstrzygania sporów. „Aby rozwiązać nasze problemy, najpierw poznajmy się” – argumentował tę koncepcję.

Innovation Center UC - Anacleto Angelini

Zlokalizowane w chilijskiej stolicy Centrum Innowacji, mające na celu wspieranie wymiany między uniwersytetem a światem korporacji, całkowicie odmienia myślenie o typowej konfiguracji budynków szkolnych i biurowych. Z zewnątrz przypomina niedostępny surowy, monolityczny blok. Wewnątrz jednak wypełnione jest szkłem i przytulnym drewnem. Poprzez odwrócenie współczesnej konwencji, budynek od zewnątrz ma zatem nieprzejrzystą strukturę stworzoną z betonu, a w środku lekkie szklane atrium, które rozświetlają wpadające przez olbrzymi świetlik promienie słoneczne. Same obiekty nie są skupione razem w centralnym rdzeniu, ale rozmieszczone wzdłuż obudowy, która jest solidną, niemal cyklopową ścianą. Służy ona do ochrony prywatności przestrzeni wewnętrznej swobodnie skomponowanej z platform i dziedzińców otwierających się na duże centralne atrium. Ta inwersja materiałów (między betonem a szkłem), walorów estetycznych (między nieprzezroczystością a masą) i stylów (między współczesnością a po prostu nowoczesnością) pociąga za sobą nie mniej istotny wymiar: bioklimat, dzięki któremu budynek jest trwały i minimalizuje zużycie energii.

Alejandro Aravena po raz pierwszy w Polsce

Już niebawem kolejne, po ubiegłorocznej konferencji Shigeru Bana, spotkanie z wybitną architekturą. Z inicjatywy firmy Geberit, Alejandro Aravena wygłosi w Polsce aż dwa wykłady: 19 września – w Warszawie, 20 września – w Krakowie. Będą to pierwsze wystąpienia architekta w Polsce.

19 września 2023 – Pawilon wystawowo-konferencyjny SARP w Warszawie

20 września 2023 - Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie

Obowiązuje bezpłatna rejestracja na wydarzenia: https://geberit.pl/aravena

Partnerem wydarzenia zostało Stowarzyszenie Architektów Polskich SARP.

#SocialArchitecture #Aravena #GeberitPolska

www.geberit.pl

Grupa Geberit to europejski lider w produkcji zaawansowanej technologii sanitarnej. Od momentu jej powstania w roku 1874 jest pionierem w tym sektorze, nieprzerwanie ustanawiając nowe trendy swoimi wszechstronnymi rozwiązaniami. Geberit posiada swoje przedstawicielstwa w blisko 50 krajach w Europie i na świecie, skupia w swoich zasobach 30 zakładów produkcyjnych. Największe zakłady znajdują się w Szwajcarii, Niemczech i Austrii. Siedziba główna znajduje się w Rapperswil-Jona w Szwajcarii, a sama firma jest notowana na Szwajcarskiej Giełdzie Papierów Wartościowych w Zurychu od 1999 r. Grupa Geberit wygenerowała sprzedaż w wysokości 2,9 mld franków szwajcarskich w 2017 roku zatrudniając około 12.000 pracowników. Zakres produktów obejmuje linię systemów sanitarnych (systemy instalacyjne, spłuczki, baterie umywalkowe, systemy spłukiwania, syfony, toalety myjące), wyposażenie łazienek (ceramikę sanitarną, meble łazienkowe, kabiny i wanny) oraz systemy rurowe (systemy wodociągowe i systemy kanalizacyjne).