Ciąża a wzrok. O czym warto pamiętać

Zmiany hormonalne, jakie zachodzą w ciele kobiety w czasie ciąży oraz połogu, mogą mieć wpływ także na wzrok. Szczególnie dotyczy to kobiety, które mają stwierdzoną krótkowzroczność. Wiele z nich odczuwa wówczas pogorszenie jakości i ostrości widzenia. O wizycie u okulisty przed i w trakcie ciąży powinny jednak pamiętać wszystkie kobiety - mówi lek. okulista chirurg Justyna Krowicka, ordynator kliniki Gemini w Ostrawie, gdzie leczą się polscy pacjenci. 

Specyficzne dla okresu ciąży zmiany hormonalne, które normalizują się często dopiero po okresie połogu i zakończenia karmienia piersią, sprawiają, że kobiety powinny być otoczone szczególną opieką okulistyczną przed, w trakcie i po ciąży. 

- Zaleca się, aby pierwsze badanie okulistyczne u kobiet bez wad wzroku zostało przeprowadzone jeszcze przed planowaną ciążą, a kolejne w drugim i trzecim trymestrze ciąży oraz po porodzie. Kobiety w ciąży i z wadą wzroku powinny odwiedzać okulistę co najmniej co trzy miesiące przez cały okres ciąży (a zmagające się z cukrzycą nawet co miesiąc). Dodatkowe te, które stosują leki okulistyczne, powinny skonsultować formę dalszego leczenia z lekarzem - mówi lek. okulista chirurg Justyna Krowicka.   

Wśród zmian fizjologicznych w narządzie wzroku u kobiet, które spodziewają się dziecka, mogą pojawić się m.in. przejściowe zaburzenia akomodacji soczewki (w ciąży i okresie karmienia piersią). Wzrost grubości rogówki, co może spowodować obrzęk, a co za tym idzie przejściowe przymglenie widzenia, a także gorszą tolerancję dla soczewek kontaktowych (szczególnie w trzecim trymestrze), dlatego powinny one być - jeżeli nie ma innych wskazań - raczej uzupełnieniem korekcji okularowej. W czasie ciąży może dojść także m.in. do zmniejszenia produkcji łez i wystąpienia zespołu suchego oka. Czasami dochodzi także zwiększenia objętości powiek (związane jest to z retencją wody i zmianami hormonalnymi) czy okresowy lub stały zez. Ponadto ciąża może przyspieszyć rozwój chorób siatkówki w tym: retinopatii  (cukrzycowej oraz nadciśnieniowej), czy w szczególnych przypadkach - odwarstwienie siatkówki 

- Pogorszenie widzenia w wyniku ciąży w większości przypadków jest przejściowe. Jednak pamiętajmy, że każdą sytuację zawsze należy rozpatrywać indywidualnie. Dlatego tak ważne jest konsultacja okulistyczna, rozpoznanie i ocena ryzyka ewentualnych powikłań. Bardzo istotne pozostają zmiany w oku, które mogą być powiązane z krótkowzrocznością, a z istnienia których czasami pacjentki nawet nie zdają sobie sprawy. Zwykle, im wyższa wada wzroku, tym pogorszenie widzenia w ciąży może być bardziej znaczące i tym trudniej będzie wrócić do poziomu ostrości wzroku sprzed ciąży. - mówi ordynator kliniki Gemini w Ostrawie. 

I to właśnie poród może nieść wyższe ryzyko powikłań narządu wzroku niż sama ciąża. Tutaj także rolę odgrywają indywidualne uwarunkowania pacjentki. W tym kontekście najbardziej okulistów zawsze niepokoi stwierdzona krótkowzroczność, szczególnie jeśli współistnieje z innymi chorobami okulistycznymi lub pacjentka ma za sobą zabiegi okulistyczne (astygmatyzm i nadwzroczność zwykle nie wiążą się z wysokim ryzykiem pogorszenia jakości widzenia w okresie ciąży lub w wyniku porodu). 

- We wspólnym stanowisku Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników oraz Polskiego Towarzystwa Okulistycznego znalazły się okulistyczne względne wskazania do rozwiązania ciąży drogą cesarskiego cięcia. Uwzględniono wśród nich krótkowzroczność średnio i wysoko zaawansowaną, jaskrę, przebyte odwarstwienie siatkówki i/lub jego podwyższone ryzyko oraz retinopatię cukrzycową. Zgodnie z rekomendacjami każda ciężarna ze zdefiniowanej grupy ryzyka powinna zostać objęta w trzecim trymestrze ciąży wzmożoną kontrolą okulistyczną, która ma skutkować m.in. wyborem optymalnej dla kobiety drogi porodu. Dysponujemy metodami pozwalającymi na ochronę oka w czasie porodu, ale nawet ich zastosowanie nie eliminuje ryzyka całkowicie - mówi lek. okulista Justyna Krowicka. 

Warto pamiętać, że niezależnie od planów rodzicielskich, nawet kiedy nie odczuwamy żadnych dolegliwości, powinniśmy pamiętać o profilaktyce. Przez lekarza okulistę powinniśmy zostać zbadani przynajmniej raz na trzy, a w przypadku osób po 40-43 roku życie - raz na rok - dwa lata. Regularnie powinny być badane także dzieci i młodzież. Kontrole u okulisty pomagają wcześnie wychwycić poważne choroby oczu, które przebiegają niezauważone, jedna z nich to np. jaskra. Ponadto w czasie badania oczu można wykryć np. cukrzycę czy wysokie ciśnienie krwi.